مهاجرت آب‌های کارستی به پاکستان و تشدید خشکسالی در استان سیستان و بلوچستان

به گزارش دنیای معدن، سیستان و بلوچستان یکی از کم‌ برخوردارترین استان‌های کشور از نظر منابع مالی است. خشکسالی‌های پی‌درپی و کمبود منابع آبی، بسیاری از روستاهای این استان را خالی از سکنه کرده است. تامین آب در این استان در شرایطی به بهای دادن جان تمام می‌شود که معاون وزیر صمت در این زمینه می‌گوید حجم زیادی از آب‌های کارستی این استان در حال مهاجرت به پاکستان است که با حفر چاه می‌توانیم مانع آن شویم.

به گفته علیرضا شهیدی، به فاصله ۵ کیلومتر از مرز ایران، پاکستانی‌‎ها با تکیه بر آب‌هایی که منبع اصلی آن ایران است، تفرجگاه و پارک آبی ایجاد کرده‌اند. مشهد دیگر شهری است که قرار بوده بخشی از تامین آبش از محل آب‌های کارستی انجام شود، اما معلوم نیست که چرا چندان به مذاق برخی از مسئولان خوش نمی‌آید.

وی، با بیان این‌که بررسی‌های انجام شده از وجود آب کارستی در ۳۰ تا ۳۵ درصد از مساحت کشور خبر می‌دهد، افزود: جالب است که بدانید در کل دنیا از آب کارستی به عنوان یک آب شرب با کیفیت استفاده می‌شود و متاسفانه ما از این ظرفیت موجود در کشور استفاده نمی‌کنیم.

با اشاره به این‌که از مدت‌ها پیش این سازمان شناسایی مطالعه درمورد آب‌های غیرمتعارف مثل کارست را شروع کرده، تصریح کرد: شناسایی آب‌های کارستی بر عهده سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور است و در مقیاس ملی نقشه پتانسیل آب‌های کارستی را تهیه کردیم که بررسی‌های انجام شده از وجود آب کارستی در ۳۰ تا ۳۵ درصد از مساحت کشور خبر می‌دهد و جالب است که بدانید در کل دنیا از آن به عنوان یک آب شرب با کیفیت استفاده می‌شود.

شهیدی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه چرا با وجود کیفیت بالای آب‌های کارستی، دولت‌ها روی آن تمرکز نمی‌کنند و از آن به عنوان یکی از راه‌حل‌های مقابله با کم آبی یاد نمی‌کنند، خاطرنشان کرد: آب‌های کارستی یک مزیت مهم نسبت به آب‌های آبرفتی دارد و آن تجدیدپذیر بودن آن است و در سال‌هایی که بارندگی در کشور وجود دارد آب کارستی‌ غنی‌تر می‌شود.

وی افزود: در حالیکه برداشت بیش از اندازه از آب دشت‌ها حتی در ترسالی‌ها باعث افزایش فرونشست و از بین رفتن آب خوان می‌شود، اما در آب‌های کارستی هیچ‌گاه مخزن از بین نمی‌رود و هر وقت بارندگی بیشتر باشد، آب بیشتری دارد و وقتی بارندگی کمتر باشد، آب کمتری دارد.

معاون وزیر صمت درباره شهرهای ایران که قابلیت استفاده از آب‌های کارست را دارند، گفت: در شهرهایی که تامین بخشی از آب از طریق چشمه‌ها صورت می‌گیرد، می‌توان از آب کارست استفاده کرد.

شهیدی تصریح کرد: شهر شیراز از دیرباز از پتانسیل آب کارستی استفاده می‌کرده و در طبس، اصفهان و برخی دیگر از نقاط کشور نیز سابقه استفاده از این نوع آب وجود دارد و این در حالیست که نزدیک به ۲۵ درصد جمعیت جهان و بیش از نیمی از کشورهای اروپایی تامین آب خود را از آب کارستی انجام می‌دهند و ما هم پتانسیل خیلی بالایی در حوزه آب کارستی داریم اما زیرساخت‌های لازم برای استفاده از این پتانسیل را نداریم.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با اشاره به این‌که در همه جای جهان پتانسیل آب کارستی وجود دارد، تاکید کرد: نزدیک به ۲۵ درصد جمعیت جهان و بیش از نیمی از کشورهای اروپایی تامین آب خود را از آب کارستی انجام می‌دهند و ایران نیز پتانسیل خیلی بالایی در حوزه آب کارستی دارد اما زیرساخت‌های لازم برای استفاده از این پتانسیل را نداریم و همین مساله موجب شده که بخش عمده‌ای از ظرفیت آب‌های کارستی ما روانه رودخانه‌ها، دریاها شده و بخشی هم تبخیر شوند.

شهیدی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه چرا به چنین منابعی در شرایطی که کشور با بحران شدید آبی مواجه است؛ بی‌توجهی می‌شود، تصریح کرد: آب‌های کارست بیشتر در مکان‌هایی است که فاصله زیادی با شهرها دارند، ضمن اینکه آب‌های کارستی آب قابل اطمینانی نیست چرا که وابستگی بسیار شدیدی به میزان بارندگی دارد و نمی‌توان آن را به عنوان منبع اصلی تامین آب دانست و صرفا به آن اتکا کرد.

معاون وزیر صمت، خاطرنشان کرد: یک چشمه آب کارستی بزرگ در خوانسار در اصفهان وجود دارد و برخی از سال‌های این چشمه به‌طور کامل خشک می‌شود و باید در کنار آب‌های متعارف از آن استفاده کرد، اما کیفیت آب‌های کارستی فوق‌العاده بوده و نباید از آن برای صنعت و کشاورزی استفاده کرد.

وی با تاکید بر این‌که سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور یک پروژه را در در کوه‌های کپه‌داغ خراسان‌رضوی و شمالی برای تامین بخشی از آب شرب مشهد شروع کرد، گفت: این طرح پیشرفت خوبی هم داشت اما بنا به دلایلی از آن استقبال نشد.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور درادامه با بیان این‌که در بسیاری از شهرهای کشور پتانسیل استفاده از آب‌های کارستی را داریم که یکی از آنها منطقه سراوان در سیستان و بلوجستان است، افزود: به دلیل شیبی که سنگ‌ها و خاک‌ها در آن منطقه دارند، آب کارستی ما در حال مهاجرت به خارج از کشور است و به عنوان مثال پاکستان با فاصله ۵ کیلومتری از مرز از آب کارستی که منشا آن ایران بوده استفاده کرده و در آن جا تفرجگاه ایجاد کرده‌اند و پارک‌های آبی ساخته‌اند و بخشی از آب شرب خود و حتی نیازهای حوزه کشاورزی خود را از این محل تامین می‌کنند.

شهیدی تاکید کرد: این در حالی است که مردم استان سیستان و بلوچستان ما با بحران شدید آبی دست و پنجه نرم می‌کنند و مردمان برخی از مناطق ناچارند از هوتک‌ها استفاده کنند.

معاون وزیر صمت درباره چگونگی جلوگیری از مهاجرت آب‌های کارستی به پاکستان گفت: ما می‌توانیم با تغییر برخی از مجوزها خودمان از این ظرفیت استفاده کنیم ولی متاسفانه در برخی از موارد سازمان‌های آب منطقه‌ای ما سخت‌گیری بی‌دلیل دارند و ما خیلی راحت می‌توانیم با زدن چاه مانع مهاجرت آب به خارج از کشور شویم.