استعداد صادراتی در زنجیره فولاد

 در زمینه بازار صادرات محصولات فولادی باید به این موضوع توجه کرد که با وجود تاکیدات بسیار بر پیشگیری از خام‌‌فروشی، اما شاهد خام‌‌فروشی محصولات در ابتدای زنجیره فولاد هستیم. در زنجیره فولاد چند حلقه از جمله سنگ آهن، کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی، شمش و محصول نهایی وجود دارد که از سنگ آهن تا آهن اسفنجی جزو محصولات خام و شمش جزو محصول نیمه خام به‌‌شمار می‌‌روند. در دنیا ابتدای زنجیره فولاد که جزو محصولات خام محسوب می‌شوند، مشتری بیشتری دارد و با توجه به این موضوع، این‌گونه به نظر می‌‌رسد که برای تولیدکنندگان ایرانی؛ صادرات محصولات خام و نیمه خام ساده‌‌ترین نوع صادرات به‌‌شمار می‌‌رود، در حالی که باید به سمت صادرات با محصولات ارزش‌‌ افزوده بیشتر پیش رفت.

در سال جاری نیز به دلیل آغاز جنگ اوکراین و روسیه و کاهش قیمت پیشنهادی محصولات فولادی از سوی روسیه در بازارهای جهانی، شاهد این موضوع بودیم که بازار فولاد به نوعی به تصاحب روسیه درآمد و این کشور بازارهای هدف ایران را نیز در اختیار خود گرفت و همین موضوع سبب افت قیمت فولاد در ایران نیز شد؛ از همین رو در حال حاضر در بازار داخلی با فراوانی شمش روبه‌رو هستیم و از یکسو با رکود داخلی همراه بوده و از سوی دیگر بازار صادرات نیز محدود شده است؛ این در حالی است که ما باید بتوانیم صادرات خود را به سمت محصولات نهایی در انتهای زنجیره فولاد سوق بدهیم که به محصولاتی همچون میلگرد، مقاطع طویل، مقاطع تخت و پروفیل‌‌ها برسیم.

در کشور حدود ۴۰ میلیون تن ظرفیت تولید فولاد وجود دارد که ما می‌توانیم آن را به محصولات نهایی تبدیل کرده و به فروش برسانیم. از نظر کیفیت محصولات نیز باید به این موضوع اذعان داشت که محصولات نهایی فولاد در ایران در حد استانداردهای جهانی قرار دارد و با توجه به قیمت تمام‌‌شده فولاد در کشور با توجه به سنگ آهن و انرژی ارزان‌‌قیمت، باید این سیاست را در پیش‌‌ بگیریم که از صادرات محصولات خام و نیمه خام بپرهیزیم و به سمت صادرات محصولات نهایی پیش برویم.

در این راستا دولت و وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت عوارضی برای صادرات محصولات خام و نیمه‌‌خام در نظر گرفته است که امیدواریم تداوم داشته باشد، چراکه با صادرات محصولات نهایی هم می‌توان ایجاد اشتغال‌زایی کرد و هم موجب ارزآوری بیشتری در کشور شد. البته هم‌‌اکنون در کشور بیشترین میزان صادرات پایین‌‌دست زنجیره فولاد به صادرات میلگرد و مقاطع طویل اختصاص یافته است. بیشترین میزان صادرات نیز به کشورهای همسایه، کشورهای منطقه، بلوک شرق و اروپای شرقی و حتی ایتالیا نیز انجام می‌گیرد. اما باید برنامه‌‌ریزی‌‌های بیشتری انجام گیرد که کل بازار صادرات فولاد را به سمت محصولات نهایی سوق بدهیم و سبب ایجاد ارزش افزوده و ارزآوری بیشتری برای کشور شویم.