دلالان بازار آهن؛ بازیگران پشت پرده افزایش قیمت‌ها
دنیای معدن: در حالی که بازار آهن و فولاد ایران با چالش‌های متعددی نظیر نوسانات نرخ ارز، محدودیت‌های انرژی و کاهش تقاضای فصلی مواجه است، نقش دلالان به‌عنوان یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت‌ها به چشم می‌آید.
به گزارش دنیای معدن از آهن‌نیوز؛ در حالی که بازار آهن و فولاد ایران با چالش‌های متعددی نظیر نوسانات نرخ ارز، محدودیت‌های انرژی و کاهش تقاضای فصلی مواجه است، نقش دلالان به‌عنوان یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت‌ها به چشم می‌آید. این گروه که در سایه عدم شفافیت و نظارت کافی فعالیت می‌کنند، تأثیری منفی بر زنجیره عرضه و تقاضای این صنعت مهم دارند.
بازار آهن در قبضه واسطه‌ها
طبق تحقیقات منتشرشده توسط رسانه‌های تخصصی همچون دنیای اقتصاد و فولاد ایران، فعالیت گسترده دلالان باعث ایجاد نوسانات قیمتی شدید در بازار آهن شده است. این افراد با خرید عمده از بورس کالا و عرضه محصولات با قیمت‌های بالا به مصرف‌کنندگان، حاشیه سود بالایی را به‌دست می‌آورند. در این فرآیند، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان واقعی متضرر می‌شوند.
محمدحسین احمدی، تحلیلگر ارشد بازار فولاد، در گفت‌وگویی می‌گوید: “دلالان در بسیاری از موارد با پیش‌بینی نوسانات نرخ ارز و استفاده از عدم شفافیت در معاملات بورس کالا، به خرید انبوه می‌پردازند و سپس در زمان اوج تقاضا محصولات را با قیمتی بسیار بالاتر عرضه می‌کنند.” وی تأکید می‌کند که این فرآیند منجر به اختلال در زنجیره تأمین و فشار مضاعف بر مصرف‌کنندگان نهایی می‌شود.
عوامل تأثیرگذار بر فعالیت دلالان
نقش دلالان در بازار آهن تحت تأثیر عوامل مختلفی است که به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
عدم شفافیت معاملات: معاملات بورس کالا در بسیاری از موارد شفافیت کافی ندارد. این مسئله به دلالان اجازه می‌دهد تا با استفاده از واسطه‌ها، کالاها را به‌صورت انبوه خریداری کنند.
نوسانات نرخ ارز: تغییرات نرخ ارز تأثیر مستقیمی بر قیمت محصولات فولادی دارد. دلالان با بهره‌گیری از این نوسانات، سودهای کلانی به‌دست می‌آورند.
کاهش نظارت بر شبکه توزیع: نبود نظارت کافی بر شبکه‌های توزیع و فروش، فضای لازم برای فعالیت غیرقانونی دلالان را فراهم می‌کند.
نقش سیاست‌گذاری‌های ناکارآمد
کارشناسان بر این باورند که سیاست‌های ناکارآمد اقتصادی و نظارتی، نقش مهمی در رشد فعالیت دلالان دارد. علیرضا مرادی، مدیرعامل یک شرکت تولید فولاد در اصفهان، می‌گوید: “وقتی تولیدکنندگان با محدودیت‌های انرژی مواجه می‌شوند و توان عرضه مستقیم به بازار را ندارند، این دلالان هستند که خلأ بازار را پر می‌کنند. عدم وجود سیستم‌های توزیع شفاف و مستقیم به‌شدت بر تقویت این روند مؤثر است.”
مرادی همچنین به تجربیات دیگر کشورها اشاره می‌کند: “در کشورهایی مثل ترکیه و چین، نظارت دقیق‌تری بر معاملات محصولات فولادی وجود دارد. این نظارت باعث کاهش فعالیت واسطه‌ها و دلالان شده است.”
چگونه دلالان قیمت‌ها را افزایش می‌دهند؟
به گفته فعالان بازار، دلالان با استفاده از روش‌های زیر قیمت‌ها را افزایش می‌دهند:
احتکار: خرید عمده و نگهداری کالاها تا زمان افزایش تقاضا.
ایجاد تقاضای کاذب: ثبت سفارش‌های غیرواقعی در بورس کالا.
قیمت‌گذاری مجدد: عرضه محصولات به قیمت‌های غیرمنطقی به‌ویژه در زمان افزایش تقاضا.
حسین نادری، کارشناس اقتصادی، در گفت‌وگویی توضیح می‌دهد: “دلالان با ایجاد جو روانی در بازار و اعلام کمبود محصول، فشار مضاعفی بر مصرف‌کنندگان وارد می‌کنند. این رفتارها در کنار کمبود عرضه واقعی ناشی از مشکلات تولید، موجب افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها می‌شود.”
راهکارهای مقابله با دلالی در بازار آهن
تقویت شفافیت در معاملات: ایجاد سامانه‌های شفافیت آنلاین و ارائه اطلاعات دقیق از معاملات می‌تواند به کاهش فعالیت دلالان کمک کند.
توزیع مستقیم: راه‌اندازی شبکه‌های توزیع مستقیم از تولیدکننده به مصرف‌کننده.
نظارت مؤثر: اعمال نظارت‌های دقیق بر معاملات بورس کالا و شبکه‌های توزیع.
افزایش تولید داخلی: حمایت از تولیدکنندگان برای افزایش تولید و کاهش وابستگی به واردات.
تثبیت نرخ ارز: کاهش نوسانات نرخ ارز برای جلوگیری از فعالیت‌های سوداگرانه.
فعالیت دلالان در بازار آهن، به‌رغم مشکلات موجود، قابل کنترل است. کارشناسان بر این باورند که با اجرای سیاست‌های مناسب، می‌توان اثرات منفی این فعالیت‌ها را کاهش داد. در این میان، ایجاد شفافیت و نظارت مستمر از اولویت‌های اصلی است.
مریم رستمی، پژوهشگر اقتصادی، در این زمینه می‌گوید: “در دنیای امروز، فناوری اطلاعات نقش مهمی در کاهش فساد و افزایش شفافیت دارد. ایران نیز می‌تواند با سرمایه‌گذاری در این بخش، بازارهای خود را از دلالی و واسطه‌گری پاک کند.
دیدگاهتان را بنویسید