پوست‌اندازی بازارهای معدنی جهان
دنیای معدن -سال ۲۰۱۱م، آغاز دوران جدیدی در بازارهای معدنی بود. قیمت محصولات روند نزولی خود را شروع کردند و با وجود صعودهای گاه و بیگاه، هیچگاه قیمت‌ها به سطوح دوران رونق خود نرسید. این کاهش قیمت برای سنگ‌آهن و زغال‌سنگ حرارتی بیش از بقیه محصولات بوده است.
قیمت سایر محصولات معدنی هم به‌طور کلی با کاهش روبه‌رو بوده است. برخی از تحلیلگران معتقدند دلیل این روند کاهشی قیمت‌ها، تردید درباره رشد اقتصادی چین و کاهش تقاضای آن است.
هر چند نمی‌توان این عامل مهم را بدون اثر دانست اما چنین دلایل سطحی‌انگارانه‌ای را نمی‌توان به طور کامل پذیرفت بلکه باید به تمام جوانب موضوع توجه کرد. آنچه به نظر می‌رسد، آن است که شرایط بازار خبر از تحول می‌دهد و نه‌فقط پایان یافتن یک دوره رونق. به این صورت حتی در آینده هم نمی‌توان منتظر بازگشت قیمت بسیاری از محصولات بود. حرکت بازار از تقاضا برای محصولات صنعتی به سمت محصولاتی است که بیشتر مصرف‌کننده محور هستند. محصولاتی که در قلب دوره درخشان ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ میلادی بودند (مانند سنگ‌آهن و زغال‌سنگ)، اکنون جای خود را به منابع معدنی جدیدی مانند روی، آلومینیوم، پالادیوم، الماس، اورانیوم و لیتیوم می‌دهند. مهم‌ترین نکته این است که این محصولات در یکی دو سال گذشته افت قیمتی شدید (مشابه مواردی که در بالا به آنها اشاره شد) تجربه نکرده‌اند. چه عواملی منجربه این تغییر می‌شوند؟ می‌توان ادعا کرد این تغییرات ناشی از ۲ عامل اصلی هستند؛ نخست اینکه بنیان‌های عرضه و تقاضا برای مجموعه دوم محصولات معدنی، ثبات و قدرت بیشتری دارد. عامل دوم الگوهای درحال تغییر مصرف چین است. آنها به مواد خام و اولیه برای صنایع جدید و فناوری بالای خود نیاز دارند. همچنین اولویت اقتصادی آنها به سمت حفظ محیط‌زیست، کنترل آلودگی، کالاهای مصرفی، انرژی پاک، شهرهای هوشمند و تقاضای برخواسته از جمعیت در حال پیر شدن آن می‌رود. تحلیل‌ها نشان می‌دهند که سنگ‌آهن به عنوان یکی از محصولات سنتی بازار در طول ۵ سال آینده دچار مازاد عرضه می‌شود و به‌تدریج بازار خود را از دست می‌دهد. در مقابل، به نظر می‌رسد که تولید مس شرایط دشوارتری را تجربه کند. دلیل این موضوع هم تقلای تولیدکنندگان برای جبران کاهش تولید است. کاهش تولید ناشی از کاهش عیار و اتمام ذخایر و تعطیلی معادن قدیمی است. بر این اساس، حتی با وجود رشد نسبی تقاضا برای مس، بازار این محصول در ۵سال آینده دچار کمبود عرضه شده و قیمت‌های آن افزایش پیدا خواهد کرد. روند دیگری که در بازار محصولات معدنی جهان مشاهده می‌شود، کاهش سرمایه‌گذاری است. هزینه‌های سرمایه‌گذاری بخش معدنی جهان تا سال ۲۰۱۲م افزایش یافت و در این سال به بیشترین سطح خود رسید (۱۳۴میلیارد دلار) اما پس از این سال همواره هزینه‌های سرمایه‌گذاری کاهش یافته است. این روند کاهشی نشان‌دهنده آن است که دوره‌ای جدید و باثبات‌تر در بازار معدن جهان در حال شروع است. در این مرحله قیمت برخی از محصولات معدنی ثبات بیشتری خواهد داشت. انتظار می‌رود که چشم‌انداز با ثبات‌تر محصولات با بهبود شرایط عرضه و تقاضا منجربه محیط درآمدی سالم‌تر برای این محصولات شود. در حقیقت، مطابق با برآوردها، چارچوب جدید در بازار سبب درآمدهای بالاتر برای تولیدکنندگان خواهد شد؛ البته تولیدکنندگانی که درک صحیحی از بازار داشته باشند و به سمت تولید محصولات معدنی آینده‌دار حرکت کنند.
مهدی نیکوئی/ روزنامه‌نگار
دیدگاهتان را بنویسید