تامین مواد اولیه بزرگ‌ترین چالش‌صنعت آلومینیوم

به گزارش دنیای معدن، مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب (سالکو) واقع در منطقه ویژه اقتصادی انرژی‌بر لامرد جزو واحدهایی است که به تازگی وارد چرخه صنعت آلومینیوم کشور شده است. عمده مواد مصرفی این کارخانه پودر آلومینا، کک کلسینه‌شده و قیر و محصولات شرکت نیز شامل تولید شمش آلومینیوم، بیلت و اسلب است.

کلنگ احداث مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب (سالکو) دی ماه سال ۱۳۹۴ زده شده که در سال ۱۳۹۸ به پایان می‌رسد. در سال ۱۳۹۹ نخستین بهره‌برداری از آن انجام می‌گیرد و در سال ۱۴۰۰ نیز این مجموعه شیب صعودی خود را طی خواهد کرد.

   اولویت؛ تولید یک میلیون تن

مدیرعامل مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب درباره عملکرد و نیازهای این شرکت، در گفت‌وگویی عنوان کرد: آلومینیوم جنوب، در مرحله نخست با ظرفیت ۶۰ هزار تن آغاز به کار کرد و این ظرفیت تا پیش از سال۱۴۰۰ به ۷۰ هزار تن تولید نیز رسید. تا پایان تیرماه سال۱۴۰۰ ظرفیت مجموعه به ۱۷۵ تن با ۱۵۱ دیگ رسید؛ البته پس از خرداد ماه به‌دلیل محدودیت‌هایی که در زمینه برق در سراسر کشور اعمال شد، آلومینیوم جنوب تصمیم گرفت دیگ جدیدی را وارد مدار تولید خود نکند. البته  در دو ماه گذشته (شهریور و مهر ماه) نزدیک به ۱۷ دیگ را وارد مدار کرده‌ایم. در حال حاضر نیز در حال افزایش ظرفیت خود هستیم و به ۲۰۰ هزار تن ظرفیت رسیده‌ایم که براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده قرار است به ظرفیت ۳۰۰ هزار تن دست پیدا کنیم. ظرفیت اسمی آلومینیوم جنوب ۳۰۰ هزار تن است که به‌صورت مرحله به مرحله به آن دست خواهیم یافت.

مهدی زحمتکش با اشاره به طرح‌های توسعه‌ای آلومینیوم جنوب عنوان کرد: طرح اولیه در آلومینیوم جنوب رسیدن به ظرفیت یک میلیون تن است، در فاز نخست، با ظرفیت ۳۰۰ هزار تن، فاز دوم و سوم نیز هر یک ۳۰۰ هزار تن و یک ۱۰۰هزار تن نیز برای آن در نظر گرفته شده است، اما با توجه به این موضوع که برای تامین برق و احداث نیروگاه هزار مگاواتی که برای آن در نظر گرفته شده بود، کار خاصی انجام نشده، اقدامی برای طرح‌های توسعه‌ای نخواهد شد، ولی به محض آغاز احداث نیروگاه، طرح‌های توسعه‌ای نیز آغاز خواهد شد، چراکه طرح‌های توسعه‌ای مطالبه سهامداران ما نیز است.

   تامین برق، نیاز نخست کارخانه‌ها

مدیرعامل مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب در پاسخ به این پرسش که اعمال محدودیت‌های برق در تابستان  چه تاثیری بر عملکرد واحد شما در نیمه نخست سال‌جاری داشته است، گفت: تولید شمش آلومینیوم وابستگی شدیدی به تامین برق دارد و به‌دلیل همین انرژی‌بر بودن تولید این فلز، برنامه ایجاد نیروگاه نیز برای آلومینیوم جنوب در نظر گرفته شده بود. اما در تابستان جاری شاهد بودیم که به‌واسطه قطع شدن برق، به برنامه تعیین‌شده خود دست نیافتیم. یکی از مهم‌ترین آثار قطع شدن برق این بود که قادر به افزایش ظرفیت خود طی این ماه‌ها نشدیم. موضوع آن است که با ایجاد آلومینیوم جنوب، تامین برق آن به‌عنوان یک زیرساخت برای این واحد مغفول مانده است.

زحمتکش در ادامه خاطرنشان کرد: البته کارهای مقدماتی تاسیس نیروگاه انجام شده است. شناسایی پیمانکاران نیز در دست اقدام است و هم‌اکنون دغدغه اصلی جذب سرمایه‌گذار است. ایجاد نیروگاه دغدغه اصلی ماست و مقدم بر طرح‌های توسعه باید به فکر ایجاد نیروگاه باشیم، چراکه تا نیروگاه تعیین تکلیف نشود، نمی‌توانیم به توسعه فکر کنیم، زیرا با همین ظرفیت موجود نیز با مشکل تامین برق روبه‌رو هستیم.

   تامین پایدار مواد اولیه؛ چالش مهم

مدیرعامل مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب در پاسخ به این پرسش که آیا با کمبود مواد اولیه روبه‌رو نیستید، اظهار کرد: تامین مواد اولیه مهم‌ترین دغدغه تولید آلومینیوم در کشور ماست. در کشور صنایعی همچون فولاد و مس در تامین مواد اولیه با مشکل خاصی روبه‌رو نیستند، چراکه معادن غنی‌ای در زمینه فولاد و مس در کشور موجود است، اما صنعت آلومینیوم در زمینه تامین مواد اولیه بسیار آسیب‌پذیر است. تمام واحدهای آلومینیوم در کشور برای تامین مواد اولیه خود، یک واحد جاجرم دارند. البته شاید معادن دیگری باشند که به ظرفیت مورد نظر نرسیده‌اند یا در دست اکتشاف باشند، اما تنها واحدی که هم‌اکنون مواد اولیه کارخانه‌های آلومینیوم را تامین می‌کنند، واحد جاجرم است.

زحمتکش ادامه داد:‌ البته ظرفیت جاجرم بسیار محدود است و اگر تا پیش از این، خوراک ایرالکو و هرمزال و المهدی را تامین می‌کرد که ممکن بود بین ۱۰ تا ۱۵ درصد نیاز آنها را پوشش دهد، با ورود سالکو این آمار به ۵ درصد رسید. ظرفیت جاجرم ۲۰۰ هزار تن است که حدود ۸۰ هزار تن را به مصرف خود می‌رساند و ۱۲۰هزار تن را توزیع می‌کند و این میزان نیز شرایط خاص خودش را دارد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: اگر سالکو به ظرفیت ۳۰۰ هزار تن خود در سال برسد به ۶۰۰ هزار تن پودر آلومینا نیاز دارد که تامین ۳۰ هزار تن آن از طریق جاجرم بسیار ناچیز و در حد ۵ درصد است. از همین‌رو تامین مواد اولیه یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های واحدهای تولید آلومینیوم در کشور به‌شمار می‌رود و اگر فکری به حال آن نکنیم، بدون شک این چالش، تبدیل به چالش بزرگ‌تری خواهد شد، بنابراین اگر به فکر تامین پایدار مواد اولیه برای آلومینیوم نباشیم، تمامی ارزش‌افزوده‌ای که قرار است در این صنعت ایجاد شود، نصیب تاجرها خواهد شد. شرکت ما نیز طی یک سال گذشته بابت این موضوع متضرر شده‌ است.

از سوی دیگر چشم‌انداز تامین مواد اولیه در دنیا، چشم‌اندار روشنی نیست. چین بزرگ‌ترین تامین‌کننده مواد اولیه آلومینیوم در دنیا است. ما اگر نتوانیم از کشورهایی که صاحب منابع غنی بوکسیت هستند، مانند گینه و استرالیا و ... بهره بگیریم، نمی‌توانیم چشم‌انداز روشنی برای تامین پایدار مواد اولیه متصور شویم.

   ۹۷ درصد مواد اولیه را وارد می‌کنیم

مدیرعامل مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب ادامه داد: زمانی که قصد راه‌اندازی سالکو را داشتند، باید به موازات آن به فکر ساخت یک واحد پودر آلومینا و احداث نیروگاه نیز می‌بودند. با وجود تحریم‌ها و مشکلات، صنعت آلومینیوم کشور به‌صورت مظلومانه و با استفاده از بازرگانان به فعالیت خود ادامه می‌دهد و از این بابت نتیجه دلخواهی نصیب تولیدکننده نمی‌شود. این صنعت سرمایه سنگینی می‌طلبد، به‌گونه‌ای که همه قادر نیستند به این حوزه ورود پیدا کنند، زمانی که این امکان ورود برای همه وجود نداشته باشد، سبب ایجاد انحصار شده و تعیین‌کننده نرخ مواد اولیه کسانی می‌شوند که وارد این حوزه شده‌اند. از این‌رو دولت باید در قالب یک نهادی، راهکاری برای حل این مشکل بیندیشد و با ایجاد یک شرکت بازرگانی، تامین پایدار مواد اولیه این صنعت را تضمین کند، چراکه در غیر این صورت ضربه سنگینی به این صنعت وارد خواهد شد.

زحمتکش در پاسخ به این پرسش که با بازیافت آلومینیوم نمی‌توان این کمبود مواد اولیه را جبران کرد،‌ گفت: دیگ‌های آلومینیوم مانند کوره‌های فولادی نیستند که بتوان برای آنها از ضایعات آلومینیوم استفاده کرد. البته برخی کوره‌های دستی می‌توانند از ضایعات آلومینیوم استفاده کنند، اما در کارخانه‌هایی همانند کارخانه ما، باید از پودر آلومینا استفاده کرد.

وی با اشاره به این موضوع که بیشتر مواد اولیه سالکو وارداتی است، عنوان کرد: ۹۷ درصد مواد اولیه را ما وارد می‌کنیم.

وی در پاسخ به این پرسش که در زمینه واردات با مشکلی روبه‌رو نیستید، گفت: در زمینه واردات با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستیم، اما تمام تلاش ما بر این است که به ظرفیت اسمی خود دست پیدا کنیم. صنعت آلومینیوم یک صنعت حساس است، برای نمونه اگر برق قطع شود و در این راستا دیگی از کار بیفتد، ۵۰ تا ۶۰ درصد کیفیت خود را از دست می‌دهد، بنابراین دیگ‌ها همواره باید روشن باشند، از این رو همواره باید مواد اولیه و برق مجموعه تامین باشد.

مدیرعامل مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب در ادامه با اشاره به مهم‌ترین مشکلاتی که با آن روبه‌رو هستند، عنوان کرد: مشکلات بسیار است، اما یکی از مهم‌ترین مشکلات ما در زمینه گمرک است. با توجه به این موضوع که تقریبا تمام مواد اولیه ما وارداتی است که این مواد اولیه باید در اسرع‌وقت ترخیص شود تا به دست ما برسد، ولی اعلام وصول و ترخیص آن نیز با روند وقت‌گیری همراه شده است. در زمینه صادرات نیز با همین مشکل روبه‌رو هستیم. اما در کل تامین پایدار مواد اولیه و تامین برق بزرگ‌ترین چالش‌های صنعت آلومینیوم به‌شمار می‌روند.

زحمتکش با اشاره به صادرات این مجموعه عنوان کرد: تا رسیدن به ظرفیت ۳۰۰هزار تن، ۳۵ تا ۴۰درصد محصولات ما باید به تامین داخلی اختصاص پیدا کند و ۶۰ تا ۶۵ درصد باید به‌صورت تهاتری به بازارهای خارجی اختصاص یابد. در شرایط فعلی حدود ۵۰ تا ۶۰درصد تولیدات کارخانه در بورس کالا عرضه می‌شود و بیش از ۴۰ درصد آن به صورت تهاتری صادر می‌شود. به فراخور نیاز و مطالبه بازار، ما در بورس کالا عرضه انجام می‌دهیم.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا قیمت‌ها براساس عرضه و تقاضاست، عنوان کرد: به صورت کلی در بازار به‌دلیل تامین مواد اولیه این بازرگانان هستند که تعیین‌کننده قیمت‌ها هستند. البته قیمت بورس براساس عرضه و تقاضاست و به‌صورت شفاف انجام می‌گیرد و در این زمینه مشکلی وجود ندارد.

مدیرعامل مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب همچنین یادآور شد: با توجه به راه‌اندازی آلومینیوم جنوب و ظرفیت آن،‌ می‌توان چشم‌انداز مناسبی را برای صنایع پایین‌دستی به‌ویژه در منطقه آزاد و لامرد متصور بود. ایجاد ظرفیت ۷۰۰ هزار تنی تولید آلومینیوم در کشور، سبب اشتغال‌زایی ۴ تا ۵هزار نفری به‌صورت مستقیم خواهد شد و البته بیش از صد هزار شغل نیز در صنایع پایین‌دستی ایجاد خواهد کرد. کاربرد آلومینیوم در صنایع مختلف بسیار متنوع است و این موضوع می‌تواند باعث تحرک این صنعت در کشور شود.

زحمتکش در پایان یادآور شد: صنعت آلومینیوم تنها صنعتی است که مواد اولیه را وارد کرده و محصولی را تولید و آن را با ارزش‌افزوده بیشتر صادر ‌می‌کند و این صنعت مهم کشور، باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد.