حمل و نقل؛ معضل اصلی معادن خراسان رضوی

به گزارش دنیای معدن، در حال حاضر زیر ساخت های حمل ونقل فعلی پاسخگوی نیازهای بخش معدن نبوده و تاکنون اقدام چشمگیری برای رفع این مشکل صورت نگرفته است. این در حالی است که بخش معادن طی سال های گذشته تا کنون از رونق و پیشرفت چشمگیری برخوردار بوده است. به گفته مسئولین امر جایگزین کردن حمل ونقل ریلی به جای حمل ونقل جاده ای، انتخاب بسیار خوبی است که موجب بهبود چشمگیر عملکرد حمل ونقلی خواهد شد. در این رابطه گفت و گوی ایسنا را با تنی چند از فعالین حوزه معدنی می خوانید.

لزوم جایگزینی حمل ونقل ریلی با حمل ونقل جاده ای

غلامرضا نازپرور، رئیس خانه معدن خراسان رضوی، در گفت وگویی در این خصوص با اشاره به اینکه حوزه حمل ونقل مواد معدنی به بازبینی احتیاج دارد، می گوید: حمل و نقل بر همه بخش های اقتصادی خصوصا معادن تاثیرگذار است. درحال حاضر، بخش حمل و نقل مواد معدنی نیازمند یک بازبینی و نگرش تازه است. اولین اقدامی که باید در این زمینه انجام شود تقویت ماشین های حمل و نقل مواد معدنی است. خوشبختانه طی دوماه اخیر در زمینه واردات ماشین آلات معدنی خبرهای خوبی به گوشمان رسیده و برای بهره برداران معرفی نامه ارسال کرده اند. امیدواریم بر اساس ضوابطی که دولت تعیین کرده است، ماشین آلات معدنی را بدون عوارض به کشور وارد کنند. همچنین در خصوص ناوگان های حمل ونقل نیز احتیاج به ایجاد چنین مصوبه ای است تا معدن کاران به راحتی بتوانند ناوگان های خود را تقویت کرده و شاهد کاهش مشکلات موجود در عرصه حمل و نقل باشیم.

وی می افزاید: اساس همه محصولات صنعتی موجود در جامعه بر مبنای حوزه معدن است و به همین دلیل حمل ونقل مواد معدنی از اهمیت انکار ناشدنی برخوردار است. ایجاد عوارض واردات ماشین آلات معدنی و ناوگان های حمل ونقل تاثیر مستقیم و بسزایی در افزایش قیمت تمام محصولات و کالاهای صنعتی خواهد داشت. درحال حاضر بهانه رانندگان برای افزایش هزینه کرایه، مواردی همچون کمبود ماشین، کمبود لاستیک، افزایش قیمت روغن و قطعات یدکی است. البته رانندگان ماشین آلات معدنی نیز بابت افزایش هزینه کرایه هایشان تا حدودی حق دارند زیرا در این وضعیت بحرانی هیچ حمایتی از آن ها صورت نمی گیرد.

ضرورت واردات ماشین آلات حمل ونقل مواد معدنی

رئیس خانه معدن خراسان رضوی با بیان تاثیر عدم دریافت عوارض هنگام واردات ماشین آلات حمل مواد معدنی اظهار می کند: امیدوارم مسئولان به شرایط بحرانی حمل ونقل مواد معدنی پی برده و در این زمینه چاره اندیشی کنند. یکی از بزرگترین اقدامات در این زمینه، عدم دریافت عوارض هنگام واردات ماشین آلات حمل ونقل است. در حال حاضر این حوزه احتیاج به تقویت شدن دارد و وارد کردن ماشین برای حمل ونقل موادمعدنی یک امر ضروری محسوب می شود.

نازپروز ادامه می دهد: در دی ماه امسال نیز، دولت ۵ درصد به عوارض جابجایی بار در بارنامه ها اضافه خواهد نمود که این نیز قطعا باعث افزایش کرایه ها خواهد شد. به طور کلی در خصوص افزایش کرایه، میزان و نحوه آن برای جلب حمایت دولت از این بخش، جلسات گوناگون و متعددی برگزار شد اما متاسفانه نتیجه ای نگرفتیم. برای مشخص کردن مصوبه های این حوزه، هیچ نظرخواهی از بخش خصوصی نمی شود و حتی مصوبه را ابلاغ نمی کنند تا دیگران در جریان افزایش تعرفه ها قرار بگیرند.

وی همچنین می گوید: هزینه کرایه حمل مواد معدنی، سال گذشته در سه نوبت و به ازای هر مرتبه ۳۰ درصد افزایش یافته است. افزایش هزینه ها در حوزه حمل مواد معدنی تاثیر مستقیمی در راندمان تولید مواد معدنی دارد و بدین صورت قیمت سایر کالاها و محصولات نیز افزایش می یابد. اگر افزایش تعرفه های حمل مواد معدنی با برنامه ریزی و به صورت منطقی صورت بگیرد، شاهد ضرر و زیان کمتری خواهیم بود. اما متاسفانه ما برنامه ریزی لازم در این زمینه را نداریم و به همین دلیل با افزایش ناگهانی کرایه ها مواجه شده و در تولید دچار زیان می شویم.

رئیس خانه معدن خراسان رضوی خاطرنشان می کند: همچنین جایگزین کردن حمل ونقل ریلی به جای حمل و نقل جاده ای، انتخاب بسیار خوبی است که موجب بهبود چشمگیر عملکرد حمل ونقلی خواهد شد. حمل و نقل ریلی فواید زیادی از جمله کاهش استهلاک، کاهش آسیب های محیط زیستی و... دارد. درحال حاضر مسئولان کشور امید به تولید ماشین های معادن از شرکت هپکو را دارند در صورتی که هپکو تنها می تواند حداکثر ۱۵ تا ۲۰ درصد از نیاز موجود در جامعه معدنی ما را تامین کند.

بخش اعظم هزینه مواد معدنی مربوط به حمل آن است

همچنین آریوبرزن مافی، رئیس انجمن معادن و صنایع معدنی خراسان رضوی در گفت وگو با ایسنا به بیان چگونگی وضعیت حمل مواد معدنی در استان پرداخته و می گوید: روند حمل ونقل مواد معدنی در خراسان رضوی فاقد یک برنامه منظم و منسجم است. استان ما بیشترین تنوع و تعداد را در حوزه مواد معدنی و معادن دارد. متاسفانه سال های گذشته که نقشه راه استان تدوین شد، تنها دو حوزه گردشگری و کشاورزی مورد توجه قرار گرفت. با توجه به اینکه سال های گذشته، بخش معدن رشد چشمگیری داشته و صنایع معدنی بزرگی در استان راه اندازی شده است، نقشه راه استان و هدف گذاری آن احتیاج به بازنگری و اصلاح دارد تا بخش معادن نیز مورد توجه و بررسی قرار بگیرد.

معضل اصلی معادن ایران، حمل ونقل مواد معدنی است

وی می افزاید: معضل اصلی که اکنون معادن ایران را درگیر خود کرده است، مبحث حمل و نقل مواد معدنی است. حمل ونقل مواد معدنی در ایران برخلاف سایر کشورهای پیشرفته، ریلی نیست و هزینه حمل ونقل ریلی حتی از حمل ونقل جاده ای نیز بیشتر است که این یک مانع بزرگ برای پیشرفت در این زمینه محسوب می شود. افزایش چندین باره هزینه حمل مواد معدنی باعث شده است که معدن کاران نتوانند برای فروش مواد معدنی خود برنامه ریزی بلندمدت داشته باشند. زیرا بعضی از مصرف کنندگان داخلی، مواد معدنی را درب کارخانه دریافت می کنند و هزینه بالای حمل و نقل موجب کاهش سود معدن کار می شود.

رئیس انجمن معادن و صنایع معدنی خراسان رضوی با اشاره به لزوم تدوین قانون و نظارت بر اجرای آن در بخش حمل معادن، می گوید: در خیلی از کشورهای دنیا از جمله چین، استرالیا و... برنامه های منسجمی برای پشتیبانی صنایع و معادن آن کشور تنظیم می شود. اما متاسفانه در کشور ما هیچ برنامه ریزی در این خصوص صورت نگرفته و معدن کاران باید به تنهایی به دنبال رفع موانع و مشکلاتشان باشند. درحال حاضر بخش معدن در استان ما احتیاج به یک دستگاه منسجم با تدوین قانون و نظارت بر اجرای آن در جهت توسعه حمل و نقل مواد معدنی دارد.

بخش اعظم قیمت مواد معدنی که به کارخانه ها تحویل داده می شود، هزینه حمل آن است

مافی ادامه می دهد: درحال حاضر بخش اعظم قیمت مواد معدنی که به کارخانه ها تحویل داده می شود، هزینه حمل آن است. ایجاد زیر ساخت برای منابع معدنی و به خصوص حمل ونقل در این حوزه، موجب کاهش قیمت تمام شده محصولات معدنی خواهد شد و همچنین توان رقابت با نمونه های صادراتی چینی را فراهم می کند.

برای تقویت ماشین آلات حمل مواد معدنی، دچار خود تحریمی شده ایم

حبیب الله ترشیزیان، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان رضوی نیز با تاکید بر جایگزینی حمل ریلی مواد معدنی به جای حمل جاده ای، بیان می کند: حمل مواد معدنی در مقیاس بزرگ به وسیله جاده، یک امر کاملا اشتباه است و باید حمل ونقل ریلی را جایگزین حمل و نقل جاده ای کرد. حمل ونقل ریلی به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است و امنیت بیشتری نیز دارد. متاسفانه سرمایه گذاری در خصوص ارتقاء بخش حمل و نقل ریلی در سطح کشور بسیار کم است.

وی ادامه می دهد: زمانی که قیمت بنزین، لاستیک، لوازم یدکی و... روزانه درحال سیر روند صعودی است، طبیعی است که هزینه کرایه حمل مواد معدنی نیز افزایش یابد که این موضوع معدن کاران را دچار مشکل می کند. یکی از هزینه هایی که به صورت سربار به حمل ونقل جاده ای مواد معدنی اضافه می شود، فرسودگی ماشین آلات است. درصد قابل توجهی از ماشین آلاتی که در سیستم ناوبری ما در حال فعالیت هستند، بسیار قدیمی و غیرقابل استفاده هستند و استفاده از این ماشین آلات کهنه و قدیمی، موجب آسیب رسانی به محیط زیست نیز خواهد شد.

ظرفیت تولیدات داخلی به اندازه کافی قادر به پاسخگویی نیازهای بخش معدن نیست

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان رضوی با اشاره به لزوم نوسازی و تقویت ماشین آلات حمل مواد معدنی عنوان می کند: مسئولان مربوطه باید اقدام به نوسازی ماشین آلات جاده ای حمل مواد معدنی کنند. طی سال های گذشته، ظرفیت تولیدات داخلی نشان داده است که به اندازه کافی قادر به پاسخگویی نیازهای بخش معدن نیست. درحال حاضر برای بهبود عملکردمان در این زمینه ، چاره ای جز تامین ماشین آلات حمل مواد معدنی از خارج نداریم. اما متاسفانه طی سال های گذشته، قوانین به نحوی بوده است که امکان وارد کردن ماشین های حمل مواد معدنی را نداشته و دچار یک خودتحریمی شده ایم.

ترشیزیان با بیان موانع داخلی در جهت پیشرفت حمل مواد معدنی خاطرنشان می کند: ما به راحتی قادر به وارد کردن ماشین آلات حمل مواد معدنی هستیم اما متاسفانه موانع داخلی، قوانین نادرست و تبصره های نامطلوب در این زمینه به اندازه ای است که تامین ماشین آلات از خارج از کشور را برایمان دشوار کرده است. این مشکلات عواقب زیان باری از جمله ایجاد رقابت های ناسالم میان شرکت های معدنی به وجود می آورد. در کشورهای دیگر صادرات مواد معدنی به شکل آبی و از طریق کشتی های بزرگ انجام می شود که متاسفانه کشور ما در این زمینه از ظرفیت محدودی برخوردار است.

ضعف زیرساخت های راه سازی معادن

حسین حسین زاده، عضو هیات مدیره انجمن تخصصی معدن و صنایع معدنی خراسان رضوی از مشکلات موجود در این زمینه یاد کرده و می گوید: مشکلات موجود در زمینه حمل ونقل مواد معدنی پروسه ای گسترده است و از عوامل مختلفی نشات می گیرد. یکی از این عوامل، ضعف زیرساخت های راه سازی در بخش معادن است. اکثر معادن کشور ما در نقاطی قرار دارند که از منظر زیرساخت ضعف های زیادی دارند. همچنین فرسوده بودن ماشین آلات حمل مواد معدنی نیز از عوامل مهمی است که این صنعت را دچار اختلال کرده است. طی سال های جاری، ما به دلایل محتلف نتوانستیم از ماشین آلات نو و مطلوب برای حمل مواد معدنی بهره مند شویم.

وی می افزاید: اکثر ماشین آلاتی که در بخش معادن فعالیت می کنند، چه در بخش استخراج معادن و چه در حمل و نقل، از قدمت بالایی برخوردار هستند و مدت زیادی از عمرشان گذشته است که این مسئله استهلاک این ماشین ها را بیشتر می کند. همچنین بحث حمل ونقل ریلی نیز از فواید بسیار زیادی برخوردار است که متاسفانه تا کنون به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است.

مشکلات موجود در حمل مواد معدنی و مسئله تاثیرگذاری منفی بر حوزه صادرات مواد معدنی

عضو هیات مدیره انجمن تخصصی معدن و صنایع معدنی خراسان رضوی با اشاره به محدودیت تعداد ماشین های حمل مواد معدنی بیان می کند: همچنین تعداد ماشین های حمل مواد معدنی بسیار پایین است و واگن های موجود قادر به برطرف کردن نیاز تمام فعالیت های این حوزه نیستند. بنده متاسفانه چشم انداز مطلوبی را در این زمینه پیش بینی نمی کنم و بعید می دانم معضلات موجود در حوزه حمل و نقل مواد معدنی در آینده نزدیک برطرف شود. مشکلات موجود در حمل مواد معدنی و افزایش هزینه ها در این موضوع، موجب افزایش قیمت تمام شده محصولات معدنی خواهد شد و این مسئله تاثیرگذاری منفی بر حوزه صادرات مواد معدنی می گذارد.

با توجه به اینکه، حمل مواد معدی از اهمیت چشمگیر و بسزایی برخوردار بوده و تاثیر مستقیمی بر فعالیت معدن کاران، راندمان تولید و صادرات مواد معدنی دارد اما متاسفانه تا کنون هیچ اقدام مفیدی در این زمینه صورت نگرفته است. همچنین تاسیس حمل و نقل ریلی نیز از لزومات توسعه حمل مواد معدنی است که برخلاف فواید بسیاری که دارد، چندان به آن پرداخته نشده است. توجه به این مساله موجب کاهش قیمت تمام شده محصولات معدنی و همچنین توان رقابت در زمینه صادرات را فراهم می کند.