نقش توسعه فناوری در تحقیقات زمین شناسی

به گزارش دنیای معدن، به طور کلی علم زمین شناسی به معنای شناخت کره زمین است و هدف اصلی این دانش شناخت بخش های مختلف زمین از جمله اجزایی است که با محیط زندگی انسان ها در ارتباط است. بخش هایی از کره زمین که بشر می تواند تا حدودی آن ها را مورد بررسی قرار دهد و شناسایی کند شامل: پوسته، گوشته و هسته می شود که معمولاً بیشتر اطلاعات ملموس و قابل مشاهده در بخش های مربوط به پوسته و سطح زمین است همچنین بخش های زیرپوسته که مربوط به سنگ کره است و قسمت هایی از گوشته زمین نیز جزو مطالعات زمین شناسی قرار دارد.

علم زمین شناسی با بهره گیری از فناوری ها و تکنولوژی های روز دنیا می تواند به مسائل جدیدی پیرامون گذشته، حال و آینده زمین دست پیدا کند. برای بررسی اهمیت توسعه فناوری در تحقیقات زمین شناختی با علی خان نصراصفهانی، دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان گفت وگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید:

هدف از تحقیقات در علم زمین شناسی چیست؟

معمولاً بخشی از اهداف علم زمین شناسی به این مسئله توجه دارد که ناشناخته های کره زمین را کشف کند. در دانش زمین شناسی به موضوعاتی مانند گذشته و نحوه شکل گیری کره زمین، تغییرات ایجاد شده در شرایط آن و سرنوشت سیاره پرداخته می شود و عملاً ارتباط بین سنگ ها، مایعات و جامدات موجود در سنگ کره و آب کره مورد توجه علم زمین شناسی قرار می گیرد.

علم زمین شناسی شامل چه موضوعاتی است؟

به طور کلی علم زمین شناسی در بخش های مختلفی کاربرد دارد، اما بخش مهمی از آن مربوط به علم زمین شناسی کاربردی است؛ این دانش به موضوعاتی می پردازد که مربوط به زندگی انسان ها است به طور مثال مباحثی مانند شناسایی منابع زمین، بررسی فرونشست، مطالعات زلزله شناسی، آتش فشان ها و بررسی و حفاظت از انسان ها در برابر مخاطراتی که ناشی از فرآیندهای بیرونی و درونی رخ می دهد معمولاً مورد توجه علم زمین شناسی کاربردی است.

علم زمین شناسی جزو علوم تجربی محسوب می شود و براساس مشاهدات و درک روابط بین عوامل تغییردهنده زمین می تواند به نتایج مفیدی دست یابد معمولاً این مشاهدات می تواند در مقیاس های بزرگی تا حد فراتر از کره زمین یا در مقیاس های کوچکی تا حد میکروسکوپی و حتی کمتر از آن مورد بررسی قرار گیرد و عملاً قرارگیری تمام این مشاهدات در کنار یکدیگر می تواند به نتیجه گیری صحیحی پیرامون بررسی فعل و انفعالات کره زمین کمک کند.

دانش زمین شناسی با چه علومی در ارتباط است؟

با توجه مسائل و مباحثی که در دانش زمین شناسی مورد بررسی قرار می گیرد، می توان گفت که علم زمین شناسی با علوم مختلفی از جمله فیزیک، شیمی و حتی رشته های دیگری مانند زیست شناسی در ارتباط است زیرا در این دانش با مباحثی مانند سنگ شناسی مواجه می شویم که اجزای تشکیل دهنده آن مواد شیمیایی بوده از طرفی دارای ویژگی های فیزیکی است همچنین سنگ می تواند تبدیل به خاک شود و حتی مقداری آب در این سنگ قرار بگیرد.

در شرایطی دیگر ممکن است موجودات زنده ای که در گذشته روی کره زمین زندگی می کرده اند، تبدیل به فسیل شده و در دانش زمین شناسی مورد بررسی قرار بگیرد؛ بنابراین عملاً دانش زمین شناسی یک مبحث بین رشته ای محسوب می شود که با تمام علوم در ارتباط بوده و مباحث بسیاری را مورد بررسی قرار می دهد.

در علم زمین شناسی چه فناوری هایی کاربرد دارد؟

به طور کلی اگر بخواهیم به دانش زمین شناسی به عنوان علمی تجربی نگاه کنیم قطعاً به دلیل اینکه با گذشت زمان فناوری های جدیدی عرضه می شود، علم زمین شناسی نیز باید مانند سایر رشته ها از تکنولوژی های روز دنیا بهره مند شود.

یکی از فناوری ها و تکنولوژی های جدیدی که در علم زمین شناسی مورد استفاده قرار می گیرد، دورسنجی است؛ درواقع نخستین مبحثی که پیرامون دورسنجی مطرح می شود مباحثی است که با پرتاب ماهواره و سنجش وضعیت کره زمین همراه است و معمولاً این فعالیت می تواند برای اهداف نظامی یا اهداف دیگری انجام شود.

در علم زمین شناسی نیز با کمک این تکنولوژی می توانیم داده های ناشی از امواجی که توسط ماهواره های سنجنده دریافت می شود را تفسیر و به اطلاعاتی تبدیل کنیم که در این دانش حائز اهمیت و قابل بررسی است.

آیا توسعه تکنولوژی پهباد در علم زمین شناسی تأثیر دارد؟

بله، با توسعه تکنولوژی پهباد جایگاه فناوری در علم زمین شناسی گسترش یافت و پژوهشگران توانستند با نصب سنجنده های مختلف به پهبادها از مطالعات غیرمستقیم بهره مند شوند. معمولاً مطالعات با کمک پهباد به واسطه برخی از امواج رادیواکتیو و یا برخی از گازهای خاص انجام می شود و در حوزه های مختلفی از جمله شناسایی معادن مورد استفاده قرار می گیرد.

به طور کلی می توان گفت که فعالیت های ماهواره ها امروزه به واسطه پهبادها انجام می شود و با کمک این فناوری می توان به اطلاعات بسیاری دست یافت.

به طور کلی توسعه تکنولوژی چه تاثیری در علم زمین شناسی دارد؟

با پیشرفت علم و دانش زمین شناسی و به همراه آن توسعه فناوری های نوین، بشر شاهد حضور دستگاه هایی برای مطالعات ژئوفیزیک شد؛ امروزه دستگاه های بسیار پیشرفته ای در حوزه مغناطیس سنجی تولید شده است و قطعاً علم زمین شناسی نیز می تواند از این تکنولوژی ها برای شناسایی تغییرات زمین، بررسی طبقات زیرزمینی و تفسیر آن ها استفاده کند.

با کمک تکنولوژی های جدید، دانشمندان می توانند تحقیقات حوزه زمین شناسی را به اعماق زمین هدایت کنند و در نهایت با پیش بینی های صحیح به نتایج مفیدی به خصوص در زمینه های اکتشاف منابع معدنی جدید دست یابند.