صنعت سنگ و راهبردهای دولت سیزدهم

به گزارش دنیای معدن، ایران در زمره ۱۰ تولیدکننده و صادر کننده برجسته سنگ تزئینی در جهان است که با همه ظرفیت ها هنوز در معرفی داشته های خود در این حوزه به بازارهای هدف مشکل دارد و نتوانسته با عبور از خام فروشی به ارزش افزوده مناسب برسد و سهم تولیدات معدنی را در درآمد ناخالص ملی بر مبنای توانمندی این بخش به طور کامل ارتقا دهد.

عمده تولیدات سنگ تزئینی ایران با وجود کیفیت بالا اکنون به دو صورت خام (بدون برش) و همچنین برش خورده (اسلب و تایل) در بازارهای داخلی عرضه شده و حتی رویه شاغلان این بخش در سطح صادرات محصولات به اقصی نقاط جهان به همین شیوه است و مادامی که این رویه اصلاح نشود، نمی توان انتظار داشت سهم محصولات معدنی و سنگ تزئینی در درآمد ناخالص ملی اثربخشی قوی ایفا کند.

ظرفیت معادن سنگ شناخته شده کشور بالغ بر ۴۷ میلیارد تن است که تاکنون تنها حدود ۲ هزار واحد صنعتی با ظرفیت استخراج ۲۷ میلیون تن در این حوزه فعالیت دارند و چهار میلیارد تن از تولیدات این بخش مربوط به سنگ نما و سنگ های تزئینی است که این تولیدات، ایران را در رنکینگ چهارم تولیدکنندگان سنگ جهان قرار داده است.

بنا بر اعلام محمد رضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران، سیاست کنونی دولت سیزدهم حمایت از اقتصاد معدنی است چرا که معادن اشتغالزا هستند و سبب افزایش درآمدهای ارزی کشور می شوند.

این در حالی است که سایه سنگین تحریم های ظالمانه و خام فروشی گریبانگیر صنعت سنگ کشور شده است افت صادرات این حوزه زنگ خطر جدی در حیات این صنعت پولساز و اشتغال آفرین است.

به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران اقتصادی، حمایت دولت از بخش معدن و اقتصاد معدنی به عبارت دیگر جهش تولید در بخش معادن و حوزه صنعت سنگ می تواند با ارزش افزوده اقتصادی، الزامات حضور در بازارهای جهانی را نیز فراهم آورد و جلوگیری از خام فروشی فرصتی است تا کارآفرینان این بخش درآمد زایی بیشتری برای کشور داشته باشند.

نگاهی گذرا به اقتصاد سنگ ایران نشان می دهد که بیشترین حجم صادرات سنگ از ایران به صورت خام فروشی است و حدود ۲ سوم کل صادرات سنگ بدون فرآوری به مقاصد چین، امارات متحده عربی، ترکیه و کشورهای اروپایی ایتالیا، آلمان، انگلیس، فرانسه، بلژیک، لهستان و آمریکای جنوبی، استرالیا و ژاپن صادر می شود.

آن طور که دبیر انجمن سنگ ایران نیز گفته، پیش بینی شده تا چهار هزار میلیارد تومان نقدینگی کشور در مسیر تولید قرار گیرد و رئیس جمهوری دستور آن را به شبکه بانکی داده اند.

" احمد شریفی" معتقد است در صورتی که این دستور اجرایی و نقدینگی در مسیر تولید هزینه شود، مشکل تورم نیز حل می شود و تولید رونق پیدا می کند.

دبیر انجمن سنگ ایران با ابراز امیدواری از اتخاذ این تصمیم حیاتی می گوید: امیدواریم با اجرا و عملی شدن این راهبرد ارزشمند دولت سیزدهم و در کنار آن بحث تک نرخی ارز، جایگاه پول کشور نیز ارتقا پیدا کند.

زیبایی و جلای سنگ های ساختمانی از معادن ایران

ایران کشوری غنی از معادن انواع سنگ های ساختمانی است و ۴۴ درصد سنگ مرمریت، ۲۵ درصد سنگ چینی، ۲۰درصد سنگ گرانیت، ۱۰ درصد سنگ تراورتن و ۲ درصد سنگ مرمر، بیشترین سهم از تنوع سنگی معادن ایران است که استان های اصفهان، کرمانشاه، مرکزی، قم، زنجان، قزوین، همدان و آذربایجان شرقی سهم بزرگی از معادن کشور را به خود اختصاص داده اند.

این در حالی است که برخی از کشورهای دنیا به دلیل فقر معادن سنگ، فقط به تولید یک نوع سنگ ساختمانی در معادن خود بسنده می کنند مثلاً برزیل کشوری است که فقط دارای معادن سنگ گرانیت است و یا ایتالیا تنها معدن سنگ مرمریت را دارد و در این بین ایران می تواند با مدیریت دقیق و با بازاریابی داده محور سهم عظیمی از بازار جهانی سنگ را به خود اختصاص دهد اما، تحریم های گسترده جهانی که بر روابط و تعاملات سیاسی کشور با سایر کشورهای جهان سایه افکنده، موجی از مشکلات اقتصادی را برای صادر کنندگان آن به وجود آورده است.

همچنین وجود مشکلاتی در زمینه حمل و نقل، پراکندگی حوزه های معادن در کشور، فرسودگی ماشین آلات و عدم استفاده از فناوری های روز جهان در کنار مباحث مالیاتی، ایران را به سوی خام فروشی سوق داده و کشورهایی نظیر ایتالیا، ترکیه و چین فقط خواستار سنگ های ساختمانی خام از ایران هستند.

از این رو خام فروشی به دلیل نداشتن ارزش افزوده، شامل عوارض شده که این امر برای کارآفرین صادر کننده بسیار گران تمام می شود و همچنین به دلیل وزن بالای سنگ، حمل و نقل فقط از طریق زمینی و دریایی امکان پذیر است و هزینه آن نیز بسیار بالا است.

تاریخچه شکل گیری شرکت نمایشگاهی بین المللی سنگ محلات

محلات واقع در جنوب استان مرکزی این روزها میزبان نمایشگاه بین المللی سنگ تزئینی کشور است که ویترینی نفیس از ظرفیت های ناب معدنی کشور در آن ارایه شده و نیم ور محلات برای سیزدهمین سال متوالی میزبان کارآفرینان و فعالان صنعت سنگ است به این بهانه فرصتی دست داد تا ضمن بررسی تاریخچه این رویداد بزرگ صنعت سنگ کشور، دغدغه ها و مطالبات کارآفرینان حوزه معادن و صادرات سنگ را جویا شویم.

نگاهی به تاریخچه شکل گیری نمایشگاه سنگ ایران نشان می دهد که هیات مدیره و اعضای انجمن صنفی سنگبری های محلات در سال های ۸۱-۸۲ تصمیم گرفتند به خاطر پتانسیلی که محلات دارد، نمایشگاه سنگ برپا کنند و فتح بابی شد که سال اول نمایشگاه در پارک سرچشمه محلات برگزار شود.

با 2 سال وقفه نمایشگاه دوم در سالن ورزشی نیم ور برگزار شد و پس از آن نمایشگاه در سه دوره متوالی در فضای بازسالن ورزشی نیم ور و توسط انجمن سنگبران برپا شد با توجه به اینکه انجمن سنگبران نتوانست هزینه های نمایشگاه را تامین کند شورای شهر نیم ور برگزاری نمایشگاه را برعهده گرفت.

از سال ۹۴ شرکت کنندگان خارجی در نمایشگاه حضور دارند و نمایندگی های آنان در نمایشگاه حضور پیدا کردند و هر سال حضور شرکت کنندگان ۲۰ تا ۳۰ درصد رشد دارد و بازدیدکنندگان هرسال بیشتر می شوند.

در این دوره نیز۴۰۰ شرکت کننده داخلی و خارجی شرکت کرده اند و کشورهایی مانند هند، چین، ایتالیا، ترکیه، برزیل و اسپانیا در این دوره از نمایشگاه حضور دارند.

نمایشگاه محلات و دغدغه های کارآفرینان صنعت سنگ کشور

یک کارآفرین صادر کننده سنگ ایران با برشمردن موانع پیش روی صادرات معتقد است: ۱۰ سال است که در بخش تجارت و صادرات سنگ فعالیت دارم و سال گذشته موفق به صادرات ۱۰ هزار تن سنگ به ارزش ۴۰۰ هزار دلار به کشورهای چین، هند، ایتالیا، یونان و کشورهای حوزه خلیج فارس شدم.

«سید مهدی شاه زیدی» که برای پنجمین سال در نمایشگاه سنگ محلات صاحب غرفه است، افزود: نمایشگاه بین المللی سنگ محلات به دلیل مدیریت مناسب، برنامه ریزی صحیح، محل دائمی، برگزاری تخصصی، از نمایشگاه های سنگ که در تهران و اصفهان برگزار می شود، سرآمدتر است.

وی اظهار داشت: این نمایشگاه اکنون در بین صاحبان معادن سنگ، تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ و هم صنفی های فعال در این حوزه به درستی جا افتاده است.

شاه زیدی، خام فروشی در صنعت سنگ ایران را عامل کاهش ارزش افزوده اقتصادی این بخش عنوان کرد و گفت: راهبردهای صادراتی در حوزه صنعت سنگ به تغییر نگرش نیاز دارند.

این فعال صنعت سنگ این را هم گفت که نمایشگاه بین المللی سنگ محلات همانند یک فستیوال است که موجب شده هرسال اغلب فعالان حوزه سنگ کشور در یک مکان گرد هم جمع شوند و این مهم عاملی است که از ظرفیت، توانایی، مشکلات، کاستی و فرصت ها مطلع شوند و با هم افزایی برای مشکلات راه حل و از فرصت و ظرفیت های پیش رو استفاده بهنگام کنند.

شاه زیدی عنوان کرد که شیوع کرونا باعث شده تا امسال حضور فعالان سنگ بخش خارجی نمایشگاه چشمگیر نباشد و این یکی از نقاط ضعف نمایشگاه است که اجتناب ناپذیر است.

یکی از صادرکننده و کارآفرینان صنعت سنگ کشور تاکید کرد که مجموعه تحت مدیریت وی، با جمع آوری معادن متروکه و بازارسازی نه بازاریابی محصولات در خارج کشور این معادن سنگ را از انفعال خارج و به معادن فعال تبدیل کرده است.

«مهرنوش رضایی» که از بانوان معدنکار جوان کشور است، افزود: این مجموعه سنگ های معادن متروکه را که ارزش صادراتی در نگاه اول ندارند را شناسایی و با بازارسازی، معادن را به چرخه فعالیت وارد و احیا می کند.

وی با اشاره به توانمندی های موجود معادن کشور توضیح داد: پنج معدن متروکه در یزد، کرمانشاه و فارس بازاریابی و از غیرفعال بودن خارج شده است و ۷۰ فرصت شغلی از این طریق مهیا شد.

این صادر کننده سنگ تجاری افزود: انجام فرآیند تبدیل معدن سنگ متروکه تا معدن فعال یک تا ۶ سال زمان می برد اما با تلاش نیروهای جوان شرکت و استفاده از ظرفیت نمایشگاه بین المللی محلات این مهم به انجام رسیده است.

رضایی افزود: معادن راکد به دلیل داشتن سنگ های متنوع در یک قطعه مورد استقبال خریدار واقع نمی شد و هیچ واحدی حاضر به برش سنگ نبود که با خلاقیت ارایه شده کارشناسان شرکت هر قسمت سنگ ها جداسازی و مشتری پسندی افزایش و معدن احیا شد.

وی اظهار داشت: در فعالیت معدن از هیچ تسهیلات و پشتوانه بخش دولتی استفاده نکردیم و با اتکا به نوع آوری و ظرفیت کارشناسان به موفقیت های چشمگیر دست یافتیم.

این بانوی فعال در صنعت سنگ ساختمانی افزود: حضور درنمایشگاه منجر به این مهم شده تا با هم صنفی ها آشنا و با استفاده از ظرفیت یکدیگر برای توسعه کار و هم افزایی همکاری های اثربخش تلاش کنیم.

یکی از فعالان معدن سنگ شرکت کننده در سیزدهمین نمایشگاه بین المللی سنگ محلات نیز عنوان کرد: این نمایشگاه فرصت مغتنمی برای فعالان حوزه صنعت سنگ است تا با ظرفیت های داخلی و در نتیجه معرفی به بازارهای هدف خارجی آشنا شوند.

«محمدرضا داوری» افزود: ۲۰ سال است که در حوزه معدن سنگ، تولید و فرآوری سنگ های ساختمانی در خراسان، آذربایجان های غربی و شرقی فعالیت اقتصادی دارم.

وی اظهار داشت: چهار مجموعه معدنی در این استان ها فعالیت دارند که هرکدام هرماه ۱۲ هزارتن تولیدات سنگ دارند.

این فعال و کارآفرین صنعت سنگ کشور توضیح داد: دومین سالی است که برای حضور در نمایشگاه سنگ محلات دعوت شده ایم.

این کارآفرین حوزه معدن سنگ بیان کرد: تعدد قوانین و بخشنامه های مختلف گاهی دست و پای بهره بردار و کارآفرین را می بندد و بازنگری در این قوانین امری ضروری است.

داوری افزود: نمایشگاه بین المللی سنگ محلات به خاطر قرار گرفتن در مرکزیت کشور و راه دسترسی بیشتر استان ها و فعالان صنعت سنگ و نیز مجاورت با معادن مطرح کشور از جمله اصفهان به عنوان یکی از بهترین نمایشگاه صنعت سنگ کشور شناخته شده و در مقایسه با نمایشگاه سنگ تهران و اصفهان جایگاه بهتری دارد.

صاحب غرفه ۲۰ نمایشگاه بین المللی سنگ محلات گفت: حجم بالای سنگ کوپ در نمایشگاه محلات به جذابیت و برتری نمایشگاه افزوده و منجر به این مهم شده تا تشویق به حضور فعالان این صنعت را به دنبال داشته باشد.

مدیر عامل شرکت شهرک های صنعتی استان مرکزی گفت: ۲۰ هزار تن سنگ کوپ در سیزدهمین نمایشگاه بین المللی تخصصی صنعت سنگ نیمورِ محلات در معرض دید علاقه مندان است.

«طیب میرزایی» ۴۰۰ شرکت و معدن در ۹۰ هزار مترمربع نمایشگاهی آخرین دستاوردهای صنعت سنگ کشور را عرضه کرده اند که ۲۰ درصد از شرکت کنندگان از استان مرکزی در نظر گرفته شده است.

مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان مرکزی توضیح داد: فعالان سنگ ۱۸ استان کشور در این نمایشگاه شرکت دارند و کشور ترکیه در این نمایشگاه غرفه ماشین آلات صنعتی دارد و از استان مرکزی نیز شرکت هپکو حضوری فعال است.

میرزایی افزود: تجار و بازرگانان از کشورهای ترکیه، ایتالیا، قطر، امارات، روسیه، ارمنستان، قزاقستان، بنگلادش و مجارستان و سُفرای آفریقای جنوبی، جمهوری چک، بنگلادش به این نمایشگاه دعوت شده اند.

وی اظهار داشت: ۵۰ متر مربع از نمایشگاه در اختیار شرکت شهرک های صنعتی قرار دارد که کنسرسیوم محلات، قم، اصفهان، یزد و آذربایجان غربی در این مجموعه از سوی شرکت شهرک های صنعتی دعوت شده اند.

مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان مرکزی اظهار داشت: ۳۱۸ واحد فرآوری سنگ در نواحی و شهرک های صنعتی استان مرکزی حضور دارند که ۲۵۹ واحد متعلق به محلات و نیمور است.

۳۸ شهرک و ناحیه صنعتی در استان مرکزی فعالیت می کنند.

نمایشگاه بین المللی سنگ در ۱۰ کیلومتری جاده محلات - نیم ور در فضایی به مساحت ۹۰ هزار متر مربع از ۲۰ تا ۲۳ مهرماه سال جاری برگزار می شود.

شهرستان محلات در استان مرکزی با ۵۵ هزار نفر جمعیت قطب تولید سنگ نما در کشور است که در فاصله ۱۰۵ کیلومتری اراک قرار دارد.

۷۰ معدن فعال سنگ در شهرستان محلات وجود دارد که ذخیره قطعی ماده معدنی آن ها حدود ۳۰ میلیون تن و میزان برداشت سالانه از این معادن ۲ میلیون تن است.

بیش از ۲ درصد سنگ ساختمانی و هشت درصد سنگ تراورتن جهان در محلات تولید می شود و ۲۸۰ واحد فرآوری با ظرفیت ۱۸ میلیون مترمربع سنگ در محلات فعالیت دارند که ۱۳ درصد تولید کشور در این خطه انجام می شود.