صدور شناسنامه رسمی گوهرسنگ ها با استاندارد ملی در مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران

به گزارش دنیای معدن از روابط عمومی مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران، بهروز کریمی شهرکی توضیح داد: در کشور مراکز رسمی محدودی برای صدور شناسنامه وجود دارد. فعالیت این مراکز بیشتر جنبه داخلی دارد و زیر نظر سازمان ملی استاندارد ایران نیستند و گواهینامه‌های صادر شده توسط آنها اعتبار بین‌المللی لازم را ندارد. 

به گفته وی، در حال حاضر هر مرکزی گواهینامه خودش را صادر می‌کند و روند خاص خود را دارد اما نظارتی بر آنها وجود ندارد.

وی یادآوری کرد: با توجه به امکانات موجود و محدود بودن آزمایشگاه های تخصصی گوهرشناسی در کشور مرکز تحقیقات به منظور توسعه صنعت گوهرسنگ در کشور باحمایت ایمیدرو و طرح توسعه صنعت گوهرسنگ اقدام به تجهیز و راه اندازی آزمایشگاه گوهرشناسی و گوهرتراشی کرد. 

کریمی شهرکی ادامه داد: هم‌اکنون مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران اقدامات لازم را برای گرفتن استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ مربوط به آزمایشگاه گوهرشناسی انجام داده است و در حال تأمین پیش نیازهای آنها هستیم.

وی تاکید کرد پس از برگزاری دوره های آموزشی و اخذ استانداردهای لازم، شناسنامه و گواهینامه های رسمی برای گوهرسنگ ها صادر خواهد شد و به طیف وسیعی از درخواست کنندگان برای اصالت سنجی گوهرسنگ خدمات ارائه خواهد شد. 

** اصالت سنجی سریع گوهرسنگ ها در مرکز تحقیقات 

مدیر آزمایشگاه‌های مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران یکی از مهمترین وظایف محوله شده به مرکز در آزمایشگاه گوهرشناسی را «اصالت‌سنجی گوهرها» ذکر کرد و گفت: بیشتر گوهرها و گوهرسنگ‌های قیمتی را از خارج وارد می کنند و ممکن است کیفیت خوبی نداشته باشند اما به بهای یک گوهر باکیفیت فروخته شود. 

کریمی شهرکی افزود: حتی گوهرهای تقلبی داریم و در بازار ممکن است مثلا به جای الماس یا زمرد، به خریداران شیشه تراش خورده بفروشند. اینجاست که آزمایشگاه گوهرشناسی وظیفه دارد اصالت این گوهر را تشخیص دهد و برای آن شناسنامه یا گواهینامه رسمی صادر کند. 

«لازم است تاکید کنم که برای آزمایشگاه گوهر شناسی به دستگاه‌های ویژه‌ای نیاز است، زیرا آزمایش هایی که روی گوهرسنگ های انجام می شود باید غیرمخرب باشد و به نمونه آسیب وارد نشود». 

وی تاکید کرد مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران، دستگاه های خوبی را برای شناسایی گوهرسنگ ها خریداری و راه اندازی کرده و قابلیت اصالت سنجی گوهرسنگ های الماس و گوهرسنگ های رنگی در کوتاه ترین زمان فراهم شده است. 

به گفته این مسوول، آزمایشگاه کانی شناسی مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران دارای تجهیزات پیشرفته از جمله دستگاه پراش اشعه ایکس(XRD)، میکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM) ، دستگاه الکترون میکرو پروپ (EPMA) ، تجهیزات میکروسکوپی نوری پلاریزان، بخش مطالعات سیالات درگیر و آماده سازی مقاطع میکروسکوپی است که این امکان را فراهم می کنند تا از نظر کانی شناسی، هر نوع ماده معدنی قابل شناسایی و آنالیز باشد.

امکان شناسایی و مطالعه نمونه های گوهرسنگ بصورت راف (خام) نیز فراهم شده و تجارب خوبی در این موضوع در مرکز به دست آمده است. 

** لزوم اجرای طرح های اکتشاف سراسری برای گوهرسنگ ها

کریمی شهرکی یادآوری کرد: در ایران منابعی از گوهرسنگ نوع عقیق، همچنین گارنت دمانتوئید و فیروزه شناسایی شده با این حال هنوز اکتشاف کاملی برای گوهرسنگ‌ها در سراسر کشور صورت نگرفته است. 

مدیر آزمایشگاه‌های مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران افزود: بر اساس اطلاعات زمین شناسی، در کشور ظرفیت خوبی برای یاقوت وجود دارد و آنومالی هایی از یاقوت نیز به دست آمده اما یکی از مهمترین برنامه های طرح توسعه صنعت گوهرسنگ، اکتشاف انواع تازه و منابع جدید گوهرسنگ است. ذخایر الماس نیز تاکنون در ایران کشف نشده است، اما این احتمال وجود دارد در برخی مناطق آثار تشکیل الماس یافت شود که به انجام پروژه های پژوهشی و اکتشافی نیاز است. 

** اشتغالزایی و جلوگیری از خام فروشی با آموزش گوهرتراشی

آزمایشگاه گوهرتراشی برای تراش نوع دامله و فست تجهیز و راه اندازی شده و هدف آن تربیت نیروی کار ماهر در حوزه گوهرتراشی است. 

به گفته کریمی شهرکی، مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران با نظارت ایمیدرو، دوره‌های تربیت تکنسین حرفه‌ای برگزار می کند که هزینه آن را ایمیدرو تقبل می کند. 

 

«قرار است دوره‌های آموزش تراش گوهرسنگ در آزمایشگاه گوهرتراشی برگزار شود. گواهی این دوره‌ها اعتبار جهانی دارد و سازمان فنی حرفه‌ای کشور و مرکز تحقیقات بصورت مشترک آن را صادر می‌کنند».

مدیر آزمایشگاه‌های مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران تاکید کرد «قابلیت های مرکز به اندازه ای است که در سال چندین دوره برگزار کند، البته در مرحله نخست آموزش همکاران را در دست اقدام داریم و در آینده دوره های آموزشی بصورت پذیرش از طریق فراخوان انجام خواهد شد». 

وی افزود: برآورد ما نشان می دهد در زمینه گوهرتراشی ظرفیت‌های مناسبی در کشور وجود دارد و ارزش افزوده حاصل از تراش گوهرسنگ بسیار زیاد است و از خام فروشی جلوگیری می‌کند. همچنین با آموزش تراش گوهر به علاقه مندان، می توان زمینه‌های اشتغالزایی و کارآفرینی را فراهم کرد که تاثیرات اجتماعی و اقتصادی ویژه‌ای خواهد داشت. 

بهمن ماه امسال مجری طرح توسعه صنعت گوهرسنگ کشور خبر داد که طی 10 ماه امسال دوره‌های آموزشی گوهرتراشی برای 550 نفر در 23 استان برگزار و در استان‌های آذربایجان غربی، کرمان، قم، مرکزی و قزوین مرحله شناسایی و پی جویی انجام شد.

** ظرفیت ایران برای تبدیل شدن به مرکز گوهرتراشی در منطقه

مدیر آزمایشگاه‌های مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران پیشنهاد کرد «افرادی برای مهارت‌آموزی در زمینه تراش الماس به خارج اعزام شوند یا از مدرسان خارجی دعوت شود تا مهارت تراش الماس را آموزش دهند». 

کریمی شهرکی گفت: با تربیت افرادمتخصص در تراش سنگ‌های قیمتی، می توان گوهرسنگ‌های خام با ارزش افزوده بالا را وارد و پس از تراش مرغوب، صادر کرد و حتی به مرکز تراش گوهرسنگ‌های قیمتی در منطقه تبدیل شویم. 

به گفته وی، لازمه این امر تأمین دستگاه‌های تراش حرفه‌ای و آموزش متخصصان بر اساس دانش روز است. 

مرداد امسال رئیس انجمن صنفی گوهرسنگ ایران در رادیو اقتصاد اعلام کرد که ایران با تاریخچه ۱۱ هزار ساله در معدنکاری و پنج هزار ساله در گوهرتراشی، رتبه یکصد و پنجم را در میان ۱۸۰ کشور فعال در بازار این صنعت به خود اختصاص داده و رقمی حدود ۴۰۰ میلیون دلار گردش مالی از این طریق دارد که فقط برای مصرف داخلی بوده است. 

این، در حالی است که سوئیس به عنوان یک کشور فاقد معدن، با ۹۸ میلیارد دلار گردش مالی در صدر بازار جهانی ۱۲۰۰ میلیارد دلاری گوهرسنگ‌ها قرار دارد. سوییس فقط با سرمایه‌گذاری در بخش فرآوری و تراش و ساخت نشان تجاری (برند) به چنین جایگاهی رسیده است. هنگ‌کنگ، امریکا، هند، چین و امارات جایگاه‌های بعد را از آن خود کرده اند. 

مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران وابسته به سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) است و در 60 کیلومتری غرب استان تهران در مسیر آزادراه کرج- قزوین در شهرک کاوش قرار دارد.