در اولین نشست کمیته راهبردی دوازدهمین همایش چشمانداز فولاد بررسی شد
دو سرعت‌گیر توسعه فولاد
دنیای‌معدن : متولیان دولتی، صاحب‌نظران و فعالان بخش‌خصوصی در اولین نشست کمیته راهبردی همایش چشمانداز فولاد، مهم‌ترین مسائل این صنعت را نقد و بررسی کردند. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد توسعه صنعت فولاد با دو بحران جدی روبهرو است. بحران اول، بازار این صنعت با توجه به روند توسعه آن مطابق با سند چشمانداز ۱۴۰۴ و بحران دوم، عدم توسعه زیرساختهای صنعت فولاد است.
به گزارش دنیای معدن، اولین نشست کمیته راهبردی دوازدهمین همایش و نمایشگاه چشمانداز صنعت فولاد و سنگ‌آهن ایران با نگاهی به بازار با حضور متولیان دولتی، صاحب‌نظران و فعالان بخش خصوصی برگزار شد. در این نشست هم‌‌‌اندیشی، مهم‌ترین مشکلات و اولویت‌‌‌های این حوزه و محورهای همایش دوازدهم مورد نقد و بررسی حاضران قرار گرفت. از نگاه نمایندگان دولتی و بخش خصوصی، بحث بازار و زیرساخت‌‌‌ها دو مساله اصلی صنعت فولاد هستند که آینده آن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند.
در ۱۱دوره گذشته این همایش که با ابتکار گروه رسانهای «دنیای‌اقتصاد» برگزار شده، تلاش بر این بوده است که با ارائه تحلیل‌‌‌های دقیق از وضعیت حال و آینده صنعت فولاد، فرصت‌ها و تهدیدهای این صنعت شناسایی شود. در دوره دوازدهم این همایش قرار است، هفت‌محور «سیاستهای حاکمیتی در نظام قیمت‌گذاری ارکان زنجیره فولاد»، «نقد و بررسی توازن تولید، مصرف و صادرات بر مبنای طرح جامع فولاد»، «بررسی موانع تولید و صادرات و ارائه راهکار»، «احیای برجام، اصلاح سیاستهای ارزی و صادراتی»، «بررسی عرضه و تقاضا در چرخه فولاد به منظور بهبود ساختار بازار»، «تکمیل زنجیره ارزش معادن و احیای معادن راکد» و «بررسی طرح جامع استراتژی توسعه صنعتی؛ تدوین، اجرا و پیاده‌سازی» بررسی شود.
در اولین نشست کمیته راهبردی دوازدهمین همایش و نمایشگاه چشمانداز صنعت فولاد و سنگ‌آهن ایران، وجیه‌‌‌اله جعفری، رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)؛ مصطفی موذن‌زاده، محمدیاسر طیبنیا، مدیرعامل شرکت فولادمبارکه اصفهان؛ عبدالرضا هاشم‌‌‌زائی؛ مهدی کرباسیان؛ حسین هاشمی، فعال اقتصادی؛ ناصر تقیزاده، مدیرعامل شرکت صنعتی و معدنی چادرملو؛ ابراهیم جمیلی، رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران؛ محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران؛ یحیی آلاسحاق، رئیس هیات‌مدیره هلدینگ گسترش صنایع معدنی کاوه پارس؛ محمود اسلامیان، فعال سابق صنعت فولاد؛ مهرداد اکبریان، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران؛ محمد ابکا، رئیس هیات‌مدیره شرکت مهندسی بین‌المللی فولاد تکنیک؛ رسول خلیفه سلطانی، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران؛ علیرضا بختیاری، مدیرمسوول گروه رسانهای «دنیای‌اقتصاد» و سروش فولادچی، دبیر همایش و مدیر واحد توسعه دانش گروه رسانهای «دنیای‌اقتصاد» حضور داشتند.
در ابتدای این نشست، مصطفی موذن‌زاده با اشاره به تغییر دولت و ساختار وزارت صمت، اظهار کرد: هنوز به طور دقیق سیاست دولت در معدن و صنایع معدنی روشن نیست و احتمالا تا پایان سال رویکرد دولت در این بخش مشخص خواهد شد. در عین حال، مذاکرات برجام و سیاست خارجی کشور نیز در توسعه معدن و صنایع معدنی اثرگذار است.
وی توجه به موضوع زیرساخت در صنعت فولاد، محیط‌زیست و آب را مسائل جدی این حوزه دانست و گفت: در حال حاضر جدا از تولید و مصارف در صنعت فولاد، باید توجه به چالشهای اساسی این بخش در اولویت قرار گیرد. در ادامه حسین هاشمی گفت: تا تعیین‌تکلیف برجام، شاید نتوان در مورد بسیاری از مسائل مرتبط با صنعت فولاد از جمله حضور شرکت‌های خارجی حرفی زد. وی اظهار کرد: در حال حاضر باید شرایط را برای افزایش رغبت سرمایه‌گذاران فراهم کرد.
در این نشست، مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان نیز با اشاره به تولید ۳۰میلیون تن فولاد و محصولات فولادی، اظهار کرد: طبق سند چشمانداز ظرفیت تولید فولاد در کشور باید به ۵۵میلیون تن برسد.
در حال حاضر میزان مجوزها بالای ۹۰ میلیون تن است، اما در تولید ۳۰میلیون تن فولاد و محصولات فولادی مشکلات مربوط به تامین گاز وجود دارد. در عین حال، ظرفیت حمل‌ونقل کشور نیز جوابگوی این صنعت نیست.
طیبنیا ادامه داد: سوالی که مطرح می‌شود این است که برای استفاده از ظرفیت‌های موجود چه باید کرد؟ وی افزود: بازنگری جدی در طرحهای توسعه‌ای فولاد باید در دستور کار قرار گیرد. تابستان امسال واحدهای فولادی با چالش قطعی برق مواجه بودند. بعد از آن تصمیم گرفته شد که در افزایش ظرفیت تولید برق کشور مشارکت کنند، اما مشکل تامین سوخت نیروگاه‌ها نیز مطرح است. اگر قیمت نهاده‌های تولید و گاز واقعی شود، اغلب طرحهای فولاد غیراقتصادی میشوند. طیبنیا همچنین بر ضرورت توجه به بهره‌وری و افزایش راندمان واحدهای فولاد تاکید کرد.
محمود اسلامیان نیز در این نشست بر ضرورت ایجاد فضای امن برای سرمایه‌گذاران تاکید کرد. در ادامه مدیرعامل شرکت صنعتی و معدنی چادرملو با اشاره به کسری بودجه دولت برای سرمایه‌گذاری در بخشهای زیربنایی، گفت: اخیرا یک قرارداد تولید ۵۰۰مگاواتی برق را با یکی از پیمانکاران صنعت برق امضا کردیم. در بخش راه‌آهن هم با توجه به محدودیت‌هایی که وجود دارد، شرکت‌های فولادی باید دست به کار شوند و خطوط راه‌آهن را دوخطه کنند. تقیزاده، افزود: در کنار این مسائل، باید به موضوع اکتشافات نیز توجه کرد. به نظر می‌رسد باید ایمیدرو وارد عمل شود و برای توسعه اکتشاف فارغ از بحث مالکیت، کنسرسیوم تشکیل دهد.
خلیفه سلطانی، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران هم با اشاره به اینکه در حال حاضر بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان گاز در حوزه صنعت، پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها هستند، اظهار کرد: اگر این بخش‌ها در افزایش ظرفیت تولید گاز مشارکت نکنند، در توسعه واحدها به مشکل برمی‌خوریم. در این میان، بخش خصوصی باید مدل توسعه این بخش را به دولت ارائه کند.
رئیس هیات‌مدیره شرکت مهندسی بین‌المللی فولاد تکنیک نیز با اشاره به طرح جامع فولاد که در دوره چهارم همایش فولاد رونمایی شد، بیان کرد: این طرح هر سال به‌روز شده است. غیر از اینکه باید زنجیره فولاد را متوازن کنیم، باید بازار فولاد و وابستگی‌های آن نیز بررسی شود. مساله دیگری که در این نشست به آن اشاره شد، بحث زیرساخت بود که جوابگوی روند توسعه در این بخش نیست.
ابکا در این نشست گفت: تنها مولفه‌ای که در سند چشمانداز به نتیجه رسید، برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت تولید فولاد کشور به ۵۵میلیون تن است، ولی سایر عوامل از جمله توسعه ظرفیت حمل‌ونقل کشور در بخش ریلی، تامین نهاده‌های تولید و... به نتیجه نرسیده‌اند. بنابراین در این شرایط باید به این سوال پاسخ داده شود که ظرفیت‌سازی برای فولاد باید ادامه پیدا کند یا خیر؟ فولادی‌ها اشتباه کردند که اهداف سند چشمانداز را دنبال کردند؟ فعالان این حوزه در حال حاضر به این نتیجه رسیده‌اند که علاوه بر ظرفیت‌سازی، باید به توسعه گاز، تامین آب و برق و توسعه شبکه حمل‌ونقل ریلی نیز توجه کنند. بنابراین بحرانی‌ترین مساله فولاد کشور علاوه بر بحث بازار محصولات، زیرساخت است.
در ادامه این نشست، جمیلی، رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران بر موضوع توجه به معادن فراسرزمینی و طرح‌هایی که در کشورهای همسایه و منطقه تصویب می‌شود و اثر خود را بر فولاد ایران می‌گذارد، تاکید کرد.
مهدی کرباسیان هم با اشاره به برخی از آمارهای اقتصادی، گفت: رشد تولید ناخالص داخلی ما طی سال‌های اخیر منفی یا نزدیک به صفر بوده است. نرخ رشد سرمایه‌گذاری نیز در ۱۰سال گذشته صفر بوده است، بنابراین کشور عملا به سمت فقر حرکت می‌کند. پس اگر برای توسعه کشور فکری نکنیم، آینده مبهمی پیش‌رو خواهیم داشت. وجود منابع غنی و متنوع معدنی در کشور، نیازمند جذب سرمایه است.
رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران نیز در این نشست گفت: طرح جامع فولاد موضوعی است که باید در همایش دوازدهم مورد توجه قرار گیرد. برای نمونه با وجود اینکه به اعداد بالایی در تولید سالانه سنگ‌آهن رسیده‌‌‌ایم، اما همچنان از نیازی که وجود دارد عقب هستیم و بدهکاری ما پیوسته افزایش می‌‌‌یابد. مهرداداکبریان اظهار کرد: نگاه دولت به معدن‌‌‌داران بر مبنای تقدم کارآفرینی نیست، بلکه به چشم انباردار به فعالان معدنی نگاه می‌کنند. بخش دیگری از صحبت‌‌‌های اکبریان به چرخه باطل مداخله دولت در بخش معدن و صنایع معدنی مربوط بود. انتقاد وی این بود که دولت ابتدا با قرار دادن قیمت‌گذاری دستوری در کانون تنظیم بازار، به جنگ تولید می‌رود، سپس برای رفع این وضعیت از ابزار بورس که قیمت‌ها در آن به‌واسطه نیروهای بازار تعیین میشوند استفاده می‌کند و بعد همان بورس را دستوری اداره می‌کند که این رویه در نهایت به مشکلات جدی در بخشهای اقتصاد و تولید و تجارت منجر می‌شود.
رئیس هیات‌مدیره هلدینگ گسترش صنایع معدنی کاوه پارس هم در این نشست با اشاره به ضرورت حفظ این بخش و تقویت صنعت فولاد، به بیان لزوم صیانت از نیروهای انسانی تربیت‌شده در این بخش پرداخت و گفت: لازم است صنعت فولاد و صنایع معدنی با لحاظ سهم آورده مشخص و مشارکت پویا به سمتی حرکت کنند که اندیشکده مخصوص به خود را ایجاد کرده و مسائل خود را در دل همین اندیشکده به بحث بگذارند.
آلاسحاق اظهار کرد: مرادم از ایجاد اندیشکده، طرح صرف مسائل فنی، تکنولوژیک و مهندسی نیست. اینها هم باید باشد، اما لازم است مسائل اقتصادی-اجتماعی معدن و البته چالشهای سیاسی این حوزه در خلال بحث و گفت‌وگو میان مدیران این بخش و کارشناسان، صاحب‌نظران و پژوهشگران به بحث گذاشته شود تا از دل این تحلیل‌‌‌ها تصویری روشن‌‌‌تر و چشم‌‌‌اندازی دقیق‌‌‌تر خارج شود و مشکلات رصد شوند.
در ادامه این نشست، رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، با اشاره به مشکلات زیرساختی بخش فولاد از اکتشافات جدید در بخشهای شرقی کشور خبر داد و گفت: با اکتشافاتی که در استان سیستان و بلوچستان صورت گرفته، حجم ذخایر طلا و مس کشور به شکل قابل ملاحظه‌‌‌ای افزایش پیدا کرده است. وجیه‌‌‌اله جعفری با تاکید بر اهمیت سرمایه‌گذاری روی دو بخش اکتشاف و زیرساخت، به‌عنوان بازوهای توسعه بخش معدن به تلاش وزارت صمت برای تدوین روالی تازه در بخش معدن و صنایع معدنی اشاره و اظهار کرد: دو موضوع هم اینک در سطح وزارتخانه در حال پیگیری است که اولی اصلاح ساختار فولاد و دیگری نقشه راه بخش معدن است.
بخش دیگر سخنان رئیس هیات عامل ایمیدرو به زیرساختهای ناقص کشور و اثر آن بر گسترش بخش فولاد مربوط بود. جعفری در این باره گفت: امروز وقتی صحبت از تولید ۵۵میلیون تن فولاد می‌شود، در بحث ریل ما همین امروز با ۱۵۰۰کیلومتر کمبود و برمبنای افق ۱۴۰۴ با حدود ۳۵۰۰کیلومتر عدم‌توسعه راه‌آهن روبهرو هستیم. باید پرسید چنین وضعیتی چه زمانی در بخش فولاد بهبود خواهد یافت و چه میزان هزینه به صنعت تحمیل خواهد کرد، بنابراین به جز آب یا انرژی، مشکل دیگر بخش فولاد، خلائی است که در حوزه راه‌آهن حادث شده است. مشکل صنعت فولاد از ناحیه تامین برق و گاز نیز به همین منوال است. الان برای تولید بیشتر، به تامین برق نیاز داریم، اما می‌‌‌بینیم برای تولید برق بیشتر، گاز وجود ندارد. اگر هم بتوان به نحوی از سایر صنایع گاز گرفت، فضا باید باز شود تا سرمایه‌گذاری صورت گیرد. وی گفت: ما امروز نیروگاه‌‌‌هایی داریم که تعهد تولید ۲۵۰۰مگاوات برق را داده‌‌‌اند و تولید هم می‌کنند، اما متاسفانه اختیاری برای فروش برق تولیدی خود ندارند. در حقیقت با اینکه قرار بود برق را به قیمت ۴۰۰تومان بفروشند این عدد به ۶۰تومان محدود شد. همچنین امروز بسیاری از حاضران می‌‌‌دانند نسبتی منطقی میان طرح توسعه و سنگی که موردنیاز شرکت‌های فولادی است، برقرار نشده و این به خلأهای کار برمی‌‌‌گردد. الان در این صنعت مدام با واحدهایی روبهرو می‌‌‌شویم که در طرح جامع فولاد به آنها اشاره نشده و خارج از سیستم احداث شده‌‌‌اند و ما موظف به تامین خوراک برای آنها هستیم،کسی هم نمی‌تواند بگوید با توجه به این وضعیت، مواد اولیه آن را تامین نمی‌‌‌کنیم. همه اینها بخشی از مشکلاتی است که با آن روبهرو هستیم.
جعفری که از منتقدان وضعیت کنونی اکتشاف است، در ادامه تصریح کرد: از انتقاداتی که به وضعیت کنونی بخش فولاد وارد است، اکتشاف در داخل است که باید روی آن کار می‌‌‌شد، ولی متاسفانه مشکلات اساسی در این زمینه وجود دارد که دوستان از آن مطلع هستند. حداکثر مساحتی که از کل پهنه کشور برای اکتشاف تحت تسلط ماست، حدود ۶ تا ۷درصد است.
دیدگاهتان را بنویسید