هم افزایی فناوری فولاد و صنعت حمل ونقل

نوآوری و پیشرفت در فناوری تولید فولاد و تحول در زیرساخت های حمل ونقل و پیشرفت در فناوری قوه محرکه در این انقلاب نقش اساسی داشته اند، به طوری که براساس ظهور نوآوری ها و فناوری مهم و اثرگذار این انقلاب را به عصرها یا دوره های مختلف تقسیم می کنند. عصر انقلاب صنعتی اول که از قرن هیجدهم شروع شد بر فناوری های نساجی ، آهن و موتور بخار تکیه داشت . عصر انقلاب صنعتی دوم (19411867م ) بر فولاد، راه آهن ، نفت و علم شیمی و در آخر بر الکتریسته تکیه داشت .

دسترسی به فولاد با کیفیت و ارزان علاوه بر توسعه راه آهن موجب ایجاد تحولاتی بزرگ در صنایع مختلف شد. در واقع افزایش در تولید فولاد در سال 1860م به این معنی بود که ریل ها می توانند با قیمت رقابتی از فولاد یعنی از موادی با قابلیت تحمل بار بیشتری برخوردار شوند.

بدین ترتیب ریل آهنی جای خود را به ریل های فولادی داد و فولاد استانداردی برای ریل راه آهن شد. در نتیجه ریل های طویل تر و با استحکام بیشتر ساخته شدند. رابرت فورستر موشت نخستین فردی بود که در سال 1857م به جای آهن از فولاد، ریل مقاوم ساخت . ریل فولادی اساس کار را برای کمک به ساخت حمل ونقل ریلی در سراسر جهان در اواخر قرن 19م فراهم کرد. با توجه به کارآیی فولاد به تدریج ریل های طویل تر، هزینه ها کمتر و ریل های سنگین تری به کار گرفته شد. لکوموتیوها نیز پر قدرت تر شدند. در نتیجه بهره وری راه آهن بیشتر شد و ریل زیرساخت مسلط حمل ونقل در جهان صنعتی شد.

با نوآوری های پی درپی در روند تولید فولاد و اثرات آن بر صنعت حمل ونقل وکاهش هزینه های حمل ونقل ، برای بقیه قرن و بعد از آن ، هر دو صنعت به رشد و توسعه خود ادامه دادند. به طوری که راه آهن و دودکش کارخانه های فولادی نماد توسعه صنعتی کشورها شدند. آنچه که گفته شد، پیوند و رابطه بین آهن و فولاد و راه آهن در روند توسعه صنعتی بود که اکنون نیز این پیوند و همبستگی همچنان برای توسعه صنعتی کشورها ضروری است .

امروزه وجود زیرساخت های مناسب و روزآمد بودن فناوری حمل ونقل یکی از مهم ترین مزیت کشورها برای تولید فولاد محسوب می شوند. بسیاری از کشورها با وجود نداشتن مواد اولیه تولید فولاد مانند سنگ آهن و زغال سنگ با استفاده از سیستم حمل ونقل ریلی و دریایی کارآمد توانستند صاحب صنعت فولاد شوند و با تمام کمبودها، فولاد به قیمت رقابتی تولید کنند. خوشبختانه کشور ما از تمام مزایا و الزامات لازم برای تولید فولاد و توسعه آن برخوردار است . در صورتی که زیرساخت ها به ویژه زیرساخت های حمل ونقل ما توسعه مناسب پیدا کنند،

صنعت فولاد می تواند محور توسعه صنعتی و اقتصادی کشور قرار گیرد. با توجه به اهمیت حمل ونقل برای توسعه صنعت فولاد و کمبود هایی که هم اکنون وجود دارد، تقویت بخش حمل ونقل برای برنامه های فعلی و آینده توسعه فولاد ضروری است . موضوع مهم دیگری که ضرورت این توازن را دو چندان می کند، آن است که اکنون در کشور ما به علت کمبود آب قرار است طرح های فولادی جدید در کنار سواحل ایجاد شوند.

با توجه به اینکه فلسفه اصلی ایجاد کارخانه های فولادی در کنار سواحل استفاده از حمل ونقل دریایی به عنوان مناسب ترین راه برای صادرات و واردات است اگر شرایط و امکانات را برای حمل ونقل مناسب فراهم نکنیم مسلما برای استفاده از آب دریا با ایجاد کارخانه ها در کنار سواحل موفق نخواهیم بود . خلاصه کلام ، اگر صنعت فولاد و حمل ونقل با هم رشد نکنند، نه تنها هم افزایی خود را از دست می دهند بلکه ممکن است این هم افزایی به هم گامی نیز تبدیل نشود. بهرام مسعودی مدیر روابط عمومی شرکت ملی فولاد ایران