حوزه خلیج فارس، تهدید جدی برای صنعت فولاد ایران

ایران از ۲۳ سال پیش به جرگه صادرکنندگان سنگ آهن پیوست. پیش از صادرات سنگ آهن و کنسانتره به چین، سنگ آهن هماتیت به‌صورت محدود و با شناورهای کوچک به کارخانه‌های سیمان حاشیه خلیج فارس صادر می‌شد. ۲۳ سال پیش نخستین محموله صادراتی سنگ آهن هماتیت به وزن ۶ هزار تن با شناورهای کوچک (بارج) به کارخانه سیمان راس‌الخیمه صادر شد.

بعداز این‌که بازار چین، تشنه واردات سنگ آهن شد، ایران از حدود سال ۲۰۰۱ میلادی صادرات به چین را آغاز کرد و از سال ۲۰۰۳ صادرات از اکثر معادن بخش دولتی به ویژه سنگ آهن مرکزی ایران (چغارت) که دارای سنگ آهن مگنتیت بود، رونق گرفت.

اما حالا اوضاع تغییر کرده است.

«بحرین استیل» در سال‌های اخیر با شرکت CSN برزیل قرارداد داشته، اما CSN شرکت کوچکی است و هیچ‌وقت نتوانست نیاز «بحرین استیل» را به‌طور کامل پوشش دهد. اخیرا باخبر شدیم که بحرین استیل قرارداد ۳ ساله‌ای با شرکت «آنگلو آمریکن» برزیل برای تامین خوراک خود منعقد کرده است.

همچنین با وجود پروژه‌های گندله‌سازی عمان و بحرین در حاشیه خلیج فارس، امکان این‌که ایران بتواند از برزیل به واردات سنگ آهن یا کنسانتره بپردازد وجود ندارد و با رفع تحریم‌ها نیز عملیاتی نخواهد شد، زیرا ظرفیت معادن یاد شده برزیل توسط کارخانه‌های گندله سازی عمان و بحرین رزرو شده است.

شرکت واله هم به هیچ عنوان مواد اولیه به ایران نمی‌فروشد، زیرا در عمان کارخانه دارد.

آنگلو آمریکن هم شرکت دوم بزرگ برزیل است که قرارداد 3 ساله با بحرین استیل دارد، لذا ما نمی‌توانیم برزیل را به‌عنوان منبع تأمین سنگ آهن خود مد نظر قرار دهیم.

یکی از مشکلات دیگر اساسی ما موضوع پهلوگیری کشتی‌های ۱۵۰ تا ۱۷۰ هزار تنی «کیپ سایز» است که امکان آن در بنادر کشور وجود ندارد و اگر قرار باشد از استرالیا با کشتی‌های پانامکس ۷۰ تا ۹۰ هزار تنی واردات انجام شود، مقرون به صرفه نخواهد بود؛ مگر اینکه تحریم‌ها و محدودیت حمل دریایی برداشته شود و آن‌گاه شاید حمل از استرالیا توجیه داشته باشد

از آنجایی که در سال‌های گذشته طرح‌های توسعه‌ای در بنادر کشور اجرایی نشده به طور طبیعی کشتی‌های بزرگ تا نزدیک بنادر ما می‌توانند لنگر بیاندازند و پس از آن سنگ آهن را با کشتی‌های کوچکتر از طریق «لایتریج» سبک سازی کنند.