کارنامه فولادسازان در نیمه اول سال

به گزارش دنیای معدن، در این روش برای تولید فولاد از کوره های الکتریکی و ذوب مجدد قراضه آهن و فولاد استفاده می شود. فرآیند میدرکس مهم ترین تکنولوژی احیای مستقیم است. بیش از نیمی از تولید فولاد جهانی در صنعت حمل ونقل و ساختمان سازی به کار می رود. بسیاری از صنایع بزرگ در کشورهای مختلف به ویژه کشورهای در حال توسعه وابستگی بالایی به فولاد دارند؛ حتی بعد از صنعتی شدن نیز این تاثیر قابل ملاحظه بر رشد تولید کشورها مشاهده می شود. تولید فولاد جهان بیش از ۸/ ۱میلیارد تن است. چین به تنهایی بیش از نیمی از فولاد جهان را تولید می کند.

شرکت های بورسی

در حال حاضر ۹ شرکت تولید شمش فولاد و مقاطع فولادی در بازار سرمایه ایران پذیرفته شده و معامله می شوند که در این گزارش وضعیت 4 شرکت اصلی فولاد ارفع، مبارکه اصفهان، فولاد خوزستان وپذیرش فولاد کاوه جنوب کیش طی 6ماه ابتدایی امسال مورد بررسی قرار گرفته اند.

«ارفع» در یک نگاه

شرکت آهن و فولاد ارفع در سال 1383 به صورت شرکت سهامی خاص تاسیس و در سال 92 با نماد معاملاتی «ارفع» در فهرست شرکت های بازار دوم فرابورس به ثبت رسید.

این شرکت دارای دو واحد مجزای تولید آهن اسفنجی و شمش فولادی در سایت اردکان یزد است. ظرفیت اسمی هر یک از این واحدها تولید 800 هزار تن در سال است که از سال 1396 در خصوص واحد تولید آهن اسفنجی تا سال 99، به استثنای سال 1398 (به دلیل توقف تولید برای تعمیرات) از ظرفیت اسمی فراتر تولید شده است. در خصوص واحد تولید شمش فولادی نیز از سال 1396 به صورت متناوب به مدت 4 سال فراتر از ظرفیت اسمی تولید شده است. ظرفیت واحد اسفنجی به تنهایی پاسخگوی نیاز واحد فولاد شرکت در ظرفیت موجود نبوده بنابراین شرکت برای تامین آهن اسفنجی موردنیاز اقدام به خرید از بازار داخلی می کند که هزینه آن در مقایسه با بهای تولید شرکت قابل توجه است. به همین دلیل و در فاز اول برنامه توسعه شرکت تصمیم به افزایش ظرفیت تولید آهن اسفنجی تا 2/ 1 میلیون تن و افزایش ظرفیت تولید شمش تا یک میلیون تن در سال با استفاده از امکانات زیربنایی موجود و از طریق تغییرات لازم در خطوط تولید شرکت با استفاده از شرکت های متخصص در این امور گرفت. شرکت ارفع در دو بخش تولید آهن اسفنجی و شمش فولادی فعالیت دارد.

آهن اسفنجی: وجود ذخایر گاز به عنوان عامل اصلی تامین انرژی موردنیاز برای فرآیند احیای مستقیم اصلی ترین مزیت تولید این محصول است که این ذخایر در اختیار تعداد محدودی از کشورها قرار دارد. ایران نیز به دلیل وجود ذخایر عظیم گاز دارای این مزیت بوده و بر همین اساس طی چند سال اخیر کارخانه های تولید آهن اسفنجی متعددی با استفاده از گاز طبیعی به بهره برداری رسیده اند. تولید آهن اسفنجی در شرکت ارفع نیز با استفاده از گاز طبیعی و به روش میدرکس انجام می شود. این شرکت موفق به تولید حدود 410 هزار تن آهن اسفنجی در 6 ماهه سال 1400 شد. این میزان حدود 3 درصد آهن اسفنجی تولید شده در کشور را به خود اختصاص داده است. میزان تولید آهن اسفنجی کل کشور طبق آمار انجمن فولاد 5/ 14 میلیون تن بوده است.

آهن اسفنجی تولیدی در واحد احیای مستقیم شرکت ارفع تماما در فرآیند تولید شمش استفاده می شود و نه تنها مازادی جهت ارائه به بازار وجود ندارد بلکه برای تامین نیاز واحد تولید شمش، شرکت اقدام به خرید از سایر واحدهای تولیدکننده آهن اسفنجی می کند. این شرکت انتظار دارد که با تکمیل فرآیند افزایش ظرفیت آهن اسفنجی و رسیدن به ظرفیت یک میلیون و 200 هزار تن، نیاز به تامین از سایر شرکت ها را برطرف کند.

تولید و فروش آهن اسفنجی «ارفع»

طبق آمارهای شرکت، تولید آهن اسفنجی «ارفع» کاهش 2 درصدی در 6ماهه سال 1400 نسبت به دوره مشابه سال داشته که گفته شده ناشی از تصمیم مدیریت برای کاهش تولید (به دلیل ذخیره بالای آهن اسفنجی دپو شده) و همچنین محدودیت مصرف برق در فولاد سازی (تولید جهت کیفیت بالاتر آهن اسفنجی) بوده است. همچنین طبق آمارها بهای تمام شده دوره 6ماهه ابتدای سال 1400 نسبت به دوره مشابه سال قبل 146 درصد افزایش داشته که بخش عمده آن به 2دلیل زیر بوده است:

1- گندله: قیمت گندله در دوره 6ماهه امسال نسبت به مدت مشابه 145 درصد افزایش داشته است. گفتنی است گندله 72 درصد بهای تمام شده آهن اسفنجی را تشکیل می دهد.

2- گاز مصرفی: قیمت هر مترمربع در 6ماهه امسال نسبت به سال قبل 4 درصد افزایش یافته است.

شمش فولادی: با توجه به گزارش انجمن فولاد ایران، در سال 1399 میزان کل تولید بیلت و بلوم کشور حدود 18میلیون و 805 هزار تن بوده که از این میان سهم شرکت آهن و فولاد ارفع، با استفاده از کوره قوس الکتریکی و تولید 819 هزار تن، حدود 4 درصد کل تولید بیلت و بلوم کشور بوده است. همچنین بر اساس آمار 6ماهه سال 1400 میزان کل تولید بیلت و بلوم کشور حدود 7 میلیون و 736هزار تن بوده، و از این میان سهم شرکت آهن و فولاد ارفع در دوره مذکور 337 هزار تن است که حدود بیش از 4 درصد کل تولید بیلت و بلوم در داخل کشور را به خود اختصاص داده است.

با این حال مقدار تولید شمش فولادی در دوره 6 ماهه سال 1400نسبت به دوره مشابه سال 1399 (415 هزار تن) به میزان 19 درصد کاهش داشته که عمده دلیل این موضوع نیز کاهش دستوری مصرف برق بوده که عملا تولید شرکت را با مشکل مواجه کرد. هرچند گفته شده که از نیمه شهریور مشکل کسری برق برطرف و پیش بینی شده در مهر ماه شرکت با تولید بیشتر از ظرفیت اسمی خود مواجه شود.

فروش کل «ارفع»

مبلغ فروش دوره جاری «ارفع» 72 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل افزایش داشته که ناشی از افزایش نرخ فروش بوده است. به رغم شرایط ایجاد شده در بازار فروش صادراتی شمش فولادی، مقدار 130 هزار تن فروش شمش فولادی تحقق یافته و درمجموع شرکت آهن و فولاد ارفع موفق شد 4 هزار و 154 تن شمش فولاد بالاتر از تولید 6 ماهه دوره جاری را به فروش برساند.

از 341 هزار تن فروش «ارفع» در دوره جاری، 211 هزار تن (62 درصد کل مقدار فروش) مربوط به فروش داخلی و 130 هزار تن (38درصد کل مقدار فروش) مربوط به صادرات بوده است. مقایسه آمار 6ماهه امسال نسبت به سال قبل نشان از افزایش فروش در بخش صادرات دارد. در دوره سال قبل تنها 9درصد از فروش شرکت را صادرات تشکیل داده که این عدد در مدت مشابه امسال 38درصد شده که نشان از افزایش بیش از 4 برابری دارد.

شمش صادراتی از جهات زیر قابل اهمیت است:

1- ارزآوری: در شرایطی که تحریم های ظالمانه علیه کشور هر روز بیشتر شده و باعث جلوگیری از ورود ارز به کشور می شود این محصول استراتژیک می تواند از این نظر برای شرکت ارز آوری داشته باشد و همچنین از محل ارز صادراتی می توان برای واردات سایر مواد و کالای ضروری موردنیاز شرکت ها استفاده کرد.

2- سود بالای صادرات: در شرایطی که در بورس کالا قیمت گذاری دستوری است ولی در بخش صادرات قیمت ها بر حسب نرخ جهانی بوده که با وجود هزینه های ارسال و حمل و گمرک و سایر هزینه ها، برای شرکت ها سود آوری بالاتری خواهد داشت.

3- معافیت های ناشی از صادرات: در موضوع صادرات شرکت ها از پرداخت و دریافت ارزش افزوده معاف هستند و همچنین و در صورت انجام کلیه تعهدات ارزی که شامل رفع تعهدات ارزی نیز می شود، شرکت ها از این محل از تخفیفات مرتبط بر کالای صادراتی برخوردار می شود.

فولاد خوزستان

شرکت فولاد خوزستان بزرگ ترین عرضه کننده محصولات نیمه نهایی فولادی (اسلب، بلوم و بیلت) و دومین قطب تولید فولاد خام کشور و یکی از بنگاه های پیشروی اقتصادی است که در عرصه های ملی و منطقه ای حضوری فعال دارد. این شرکت با وسعت 8/ 3 کیلومترمربع، در مجاورت شهر اهواز، مرکز استان خوزستان و در جنوب غربی کشور واقع شده است. فولاد خوزستان اولین مجتمع تولید آهن و فولاد کشور به روش احیای مستقیم و کوره قوس الکتریکی است که در سال 1366 در اداره ثبت تهران به ثبت رسیده و در 12 فروردین سال 1368 افتتاح شده است.

نام شرکت در تاریخ 06/ 04/ 1371 به صنایع فولاد اهواز و سپس در تاریخ 02/ 09/ 1374 به شرکت فولاد خوزستان تغییر یافته است.

طی قریب سه دهه فولاد خوزستان طرح های توسعه را در فاز اول از ظرفیت اولیه 5/ 1 تا 4/ 2 میلیون تن و در فاز دوم تا 2/ 3میلیون تن و هم اکنون بالغ بر 8/ 3 میلیون تن را محقق کرده است. محصولات اصلی شرکت شامل شمش و تختال (بیلت، بلوم و اسلب) می شود که برای تولید انواع مقاطع فولادی، ورق های گرم و سرد و فولادهای ساختمانی به کار می رود.

زنجیره ارزش فولاد خوزستان

سنگ آهن پس از استخراج از معدن و انجام عملیات تغلیظ (کنسانتره) در محل معدن، از طریق جاده، راه آهن یا دریا یا ترکیبی از روش های حمل به واحد انباشت و برداشت منتقل و از طریق نوار نقاله به کارخانه ها گندله سازی منتقل شده و به گلوله های کوچکی به نام گندله تبدیل می شود. گندله ها بعد از انجام عملیات پخت، در کوره احیای مستقیم با استفاده از گازهای احیایی که از ریفورمرهای گاز طبیعی به دست می آیند، احیا می شوند. محصول این عملیات آهن اسفنجی نام دارد که در کوره های قوس الکتریکی (در بستری از قراضه مذاب) ذوب شده و پس از پالایش و آلیاژ سازی به فولاد مذاب تبدیل می شود. فولاد مذاب تهیه شده توسط ماشین های ریخته گری به بیلت، بلوم و اسلب تبدیل می شود. اگر زنجیره ارزش صنعت فولاد را شامل 6 مرحله بدانیم، محدوده فعالیت های شرکت فولاد خوزستان در این زنجیره شامل 3 مرحله فرآوری سنگ آهن، آهن سازی و فولادسازی می شود. سرمایه شرکت در بدو تاسیس مبلغ یک میلیون ریال (شامل تعداد 100 سهم، به ارزش اسمی هر سهم 10 هزار ریال) بوده که طی چند مرحله به مبلغ 50 هزار میلیارد ریال (شامل تعداد 50 میلیارد سهم به ارزش اسمی هر سهم یک هزار ریال) افزایش یافته است. مجوز مورخ 28/ 07/ 1400 سازمان بورس و اوراق بهادار جهت افزایش سرمایه از 50 هزار میلیارد ریال به 190 هزار میلیارد ریال طی دو مرحله صادر شده است.

عملکرد تولیدی این شرکت در جدول گزارش قابل مشاهده است.

فولاد مبارکه اصفهان

تاریخچه و روند فعالیت: شرکت فولاد مبارکه اصفهان در تاریخ 28/ 12/ 1369 به صورت شرکت سهامی خاص تاسیس شده و در اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی اصفهان به ثبت رسید و متعاقبا از سال 72 شروع به بهره برداری شده است. شرکت در تاریخ 21/ 02/ 1383 به موجب صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده به شرکت سهامی عام تبدیل و در تاریخ 07/ 12/ 1385 در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده و سهام شرکت در تاریخ 20/ 12/ 1385 مورد معامله قرار گرفته است. ظرفیت تولید فولاد خام در گروه فولاد مبارکه در مجموع به 3/ 10 میلیون تن رسیده است.

در شرکت فولاد مبارکه اصفهان محصولاتی همچون گندله، آهن اسفنجی، تختال، کلاف گرم، کلاف سخت سرد، کلاف قلع اندود، کلاف گالوانیزه و کلاف رنگی تولید می شود. وضعیت تولید در سال جاری در مقایسه با تولید کل کشور و سهم شرکت از آن در جدول گزارش ارائه شده است.

فولاد کاوه

شرکت فولاد کاوه جنوب کیش به صورت شرکت سهامی خاص تاسیس و در هشتم مهرماه 1385 در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری کیش به ثبت رسیده است. این شرکت در تاریخ 29/ 04/ 1395 نزد سازمان بورس و اوراق بهادار تهران پذیرفته شده و نهایتا 5 درصد از سهام شرکت متعلق به بنیاد مستضعفان در تاریخ 26/ 07/ 1396 در تالار دوم بورس تحت نماد «کاوه» به عموم عرضه شد.

تولید فولاد کاوه جنوب کیش با رویکرد صادراتی به واسطه استقرار در منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس و برخورداری این منطقه از ترانزیت کالا توانسته طی سال های 1395 تا 6ماهه 1400 حدود 3/ 7 درصد سهم بازار تولید بیلت کشور را به خود اختصاص دهد. این شرکت به منظور تامین مواد اولیه خود از شرکت های گل گهر و تامین کنندگان گندله و تامین کنندگان مواد اولیه کمکی، اقدام به انعقاد قرارداد یکساله کرده است. همان طور که گفته شد این شرکت سیاست فروش خود را بر مبنای صادرات برنامه ریزی کرده به طوری که در سال 1398 بیش از 891 هزار تن شمش فولادی و 37 هزار تن آهن اسفنجی تولیدی شرکت به ارزش 348/ 9 میلیون دلار به کشورهای منطقه صادر شده است. در سال 1399 نیز راهبرد فروش شرکت بر مبنای صادرات بوده به نحوی که حدود 850 هزار تن شمش (معادل 61 درصد تولید) به همراه حدود 10 هزار تن آهن اسفنجی و حدود 153 هزار تن میلگرد جمعا به ارزش 421/ 4 میلیون دلار منطبق با رعایت بخشنامه های صادره از سوی وزارت صمت و پس از ایفای تعهدات حفظ بازار داخلی آهن اسفنجی و بیلت صادر کرده است.

در 6 ماهه اول سال 1400 و در راستای تداوم روند صادرات محور بودن این شرکت، بیش از 403 هزار تن بیلت به همراه 62 هزار تن میلگرد به ارزش حدود 272 میلیون دلار به کشورهای هدف صادر کرده که با این رقم توانسته بیش از 17 درصد از سهم صادرات شمش فولادی در کشور را به خود اختصاص دهد.

مقدار تولید آهن اسفنجی شرکت در 6ماهه اول سال 1400 به میزان 816 هزارتن بوده که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل (به میزان 829هزارتن) حدود 2 درصد کاهش دارد. همچنین مقدار تولید شمش در این دوره 616 هزارتن بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل (به میزان 560 هزارتن) حدود 10 درصد افزایش دارد. در 6ماهه سال 1400 مجموع فروش بیلت شرکت فولاد کاوه جنوب کیش 604 هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه قبل با مقدار تولید 548 هزار تن بیش از 10 درصد رشد داشته است. در این دوره 200 هزار تن از بیلت تولیدی شرکت در بازارهای داخلی و 404 هزار تن در بازارهای صادراتی به فروش رفته است.