کدام منطقه گوی سبقت را در مصرف فولاد خواهد ربود؟

بهمن قاسمی ـ فرناز شمس
واحد مطالعات راهبردی آریان فولاد
سازمان جهانی فولاد میزان مصرف ظاهری فولاد در سال 2014 را با 2 درصد افزایش 1562 میلیون تن برآورد کرد که نسبت به سال گذشته 8/3 درصد رشد داشته است.
بنابر آمار منتشره، پیش‌بینی می‌شود این میزان در سال جاری با 2 درصد افزایش به 1594 میلیون تن برسد.


رئیس کمیته اقتصادی این سازمان با اشاره به روند رو به رشد مصرف فولاد در سطح جهانی، خاطر نشان ساخت این روند در اقتصادهای ادغام شده و رو به رشد نتوانسته است سکوی پیش‌بینی شده را به‌دست آورد؛ در نهایت ما با کاهش روند رشد نسبت به درصد‌های پیش‌بینی شده مواجه خواهیم بود.
به‌طور کلی روند کاهش تقاضای فولاد در چین منجر به تغییر ساختار معادلات اقتصادی در سطح جهان شده و نهایتا روند کاهش در رشد تقاضای فولاد را به دنبال داشته است.
در آمریکای جنوبی و کشورهای CIS نیز در راستای کاهش قیمت محصولات کشاورزی به‌عنوان عمده درآمد کشور، وجود الزامات ساختاری و تنش‌های سیاسی با روند نزولی در رشد تقاضای فولاد مواجه بوده‌ایم.
در این میان پیش‌بینی می‌شود ایالات‌متحده و ژاپن نسبت به رده‌بندی پیش‌بینی شده قوی‌تر ظاهر شوند، اما در نهایت این میزان رشد به اندازه‌ای نخواهد بود تا با کاهش چشمگیر در روند تقاضای فولاد در اقتصادهای ادغامی همپوشانی داشته باشد.
پیش‌بینی می‌شود در سال 2015 رشد تقاضای فولاد در بین کشورهای توسعه‌یافته افزایش یابد. رسیدن به تعادل مجدد در روند عرضه-تقاضا در چین نیز می‌تواند دورنمای بهتری را از روند تقاضای جهانی فولاد در سطح جهانی به دنبال داشته باشد.
چشم‌انداز تقاضای فولاد در سال جاری دستخوش چندین عامل خواهد بود. به‌عنوان مثال، افزایش پیش‌بینی شده نرخ سود در ایالات متحده ممکن است بر روند رشد سرمایه جهانی در بازارهای مستعد ادغام شدن تاثیرگذار باشد. از طرف دیگر، پیش‌بینی بازارهای مستعد ادغام، خود تحت‌تاثیر اصلاحات و تنش‌های سیاسی، کاهش نرخ حامل‌های انرژی در سطح جهانی است که می‌تواند در بهبود روند رو به رشد تقاضای فولاد تاثیر منفی داشته باشد.

باید این نکته را مدنظر داشت که دستیابی به تعادل در روند عرضه- تقاضا محصولات فولادی در چین به سادگی میسر نخواهد بود و از طرف دیگر بهبود وضعیت اقتصادی در اروپا نیز در گرو کاهش میزان بدهی‌های دولت‌ها است.
پیش‌بینی می‌شود میزان رشد تقاضا در چین طی سال 2014 تنها با یک درصد کاهش به 748/3 میلیون تن برسد. دولت چین در راستای رفع این معضل سعی کرده است تا با تزریق سرمایه به بخش مسکن حتی‌الامکان دورنمای بهتری را در سال جاری به‌دست آورد. اما در نهایت بنا‌بر پیش‌بینی‌ها روند تقاضای فولاد در این کشور طی سال جاری نیز با کاهش 8/0 درصدی به 754/3 میلیون تن خواهد رسید. برآورد می‌شود میزان تقاضای فولاد در هند به دنبال روی کار آمدن دولت جدید که خود را طرفدار اصلاحات تجاری معرفی کرده و از شکل‌گیری اصلاحات در ساختار بازرگانی صحبت به میان آورده با روند رو به رشدی همراه باشد.
تخمین زده می‌شود در سال 2014 میزان تقاضا در هند با رشد 4/3 درصدی به 76/2 میلیون تن برسد که به نسبت سال قبل 8/1 درصد افزایش داشته است. طبق برآوردها به دلیل وجود اصلاحات ساختاری و رشد شاخص امنیت سرمایه‌گذاری این میزان طی سال جاری تا 6 درصد رشد خواهد داشت. نهایتا وجود تورم پلکانی و عدم ثبات اقتصادی به‌عنوان خطری در تحقق پذیری این روند مطرح خواهد بود. در ژاپن به دنبال سیاست‌های دولت در زمینه اقتصاد پیش‌بینی می‌شود میزان تقاضا فولاد با رشد 3/2 درصدی به 66.8 میلیون تن برسد. اگرچه از بین رفتن تدریجی تاثیر مثبت اصلاحات و افزایش مالیات بر مصرف سبب رشد منفی این شاخص به میزان 5/1 درصد در سال جاری خواهد بود.
در ایالات متحده بعد از یک رشد منفی 4/0 درصدی در سال 2013، پیش‌بینی می‌شود طی سال جاری با یک صعود چشمگیر 7/6 درصدی میزان تقاضا به 102.2 میلیون تن برسد که این رشد فزاینده مرهون توسعه قابل توجه در صنعت اتومبیل و بخش انرژی است. پیش‌بینی‌ها مبنی بر این است که در سال 2015 افزایش شاخص تقاضا با شیب کمتر از 5/3 درصدی رشد داشته باشد.
پیش‌بینی می‌شود در آمریکای مرکزی و جنوبی میزان تقاضای فولاد به‌رغم رشد 2/4 درصدی در سال 2013 با رشد منفی 4/2 درصدی در سال 2014 به 48 میلیون تن تقلیل یابد.
این افت شاخص در نتیجه کاهش قیمت محصولات کشاورزی و تاخیر در ایجاد اصلاحات ساختاری است که در نهایت تاثیر منفی در روند شاخص مصرف ظاهری فولاد طی سال اخیر در منطقه داشته است. پیش‌بینی می‌شود این میزان در سال 2015، 4/3 درصد رشد داشته باشد. در میان این کشورها، برزیل به دلیل مشکل تورم بالا، افزایش بیش از اندازه نرخ ارز، هزینه بالای نیروی کار و گلوگاه نبود ساختار‌های مناسب نتوانسته است مقصد مناسبی جهت جذب سرمایه‌گذاری باشد و در نهایت میزان تقاضای فولاد در این کشور طی سال جاری تنها 5/1 درصد خواهد بود.
از سوی دیگرروند تقاضای فولاد در بین کشورهای اتحادیه اروپا سرعت بیشتری پیدا کرده است و در سال 2013 نرخ مصرف ظاهری فولاد 8/0 درصد و در سال 2014 این میزان با 4 درصد افزایش به 145.9 میلیون تن خواهد رسید. بر‌اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته میزان مصرف ظاهری فولاد در این منطقه 9/2 درصد افزایش داشته باشد. اگرچه تنش‌های سیاسی موجود می‌تواند تهدیدی جدی در روند بهبود مصرف فولاد در این منطقه داشته باشد. چشم‌انداز مصرف ظاهری در کشورهای CIS به دنبال بحران اوکراین با رشد منفی 8/3 درصدی در سال اخیر به 56.9 میلیون تن رسید. در روسیه کاهش تقاضا در بخش‌های مصرفی فولاد و وجود تنش‌های سیاسی سبب رشد منفی 5/0 درصدی در شاخص مصرف ظاهری فولاد شده و به 43.2 میلیون تن در سال 2014 خواهد رسید. پیش‌بینی می‌شود میزان تقاضای فولاد در سال جاری به دلیل ایجاد ثبات سیاسی در کشورهای CIS ، 9/1 درصد رشد داشته باشد. در مجموع مصرف ظاهری فولاد در بین اقتصادهای توسعه یافته طی سال اخیر بیش از 4 درصد رشد و در سال 2015 این میزان 7/1 درصد رشد را شاهد خواهدبود. از طرف دیگر این شاخص در بین اقتصادهای ادغامی و در حال توسعه به جز کشور چین در سال اخیر با 7/1 درصد رشد و طبق برآوردها در سال جاری 7/4 درصد رشد را شاهد خواهد بود.