کاهش اکتشاف در معادن به دلیل نبود دستگاه های پیشرفته/ غارت معادن خراسان از سوی افراد سودجو در طول سالیان گذشته

به گزارش دنیای معدن به نقل از ایلنا، باوجود ظرفیت های معدنی فراوان در خراسان تقریباً نیمی از این معادن فعال هستند که این وضعیت دلایل متعددی دارد و لذا از مهم ترین دلایل این رکود، حبس آن ها توسط افراد غیرمتخصص یا سودجو یا به نوعی غارت معادن برای چند سال بود که محدوده معدنی را در اختیار گرفته بودند، بدون آنکه فعالیتی روی آن انجام دهند.

بنا بر اظهارات معدنکاران این استان در حال حاضر به دلیل فرسودگی ماشین آلات به کار گیری شده در معادن لذا قیمت تمام شده محصولات در مقایسه با تولیدات سایر کشور ها گران تمام شده و این موضوع امکان رقابت را از آن ها در بازارهای جهانی سلب کرده است.

یکی از فعالان حوزه معدن در گفت وگو با ایلنا اظهار می کند: نخستین سد راه معدن کاران، خود دولت و اداراتی هم چون منابع طبیعی و محیط زیست هستند. برای یک معدن افزون بر ۱۰ استعلام باید از ادارات مختلف گرفته شود و این موضوع همیشه یکی از کابوس های معدن داران بوده است.

وی بابیان اینکه دولت در قالب تخریب محیط زیست از معدن کاران هزینه هایی را دریافت می کند می افزاید: این درحالی است که دولت باید این هزینه را صرف بهسازی محیط زیست و منابع طبیعی همان منطقه بکند ولی این اتفاق هیچ گاه رخ نمی دهد.

احمد حاجی زاده بابیان اینکه در حال حاضر ماشین آلات مورداستفاده در معدن های استان افزون بر ۳۰ و برخی ها بیش از ۴۰ سال قدمت دارند می افزاید: پیش از این اجازه خرید و واردات ماشین آلات و دستگاه های دست دوم را به بخش خصوصی می دادند تا اینکه همین ماشین آلات دست دوم هم از معدن کاران دریغ شد و حتی خیلی از معدن کاران موفق به ادامه کار نشدند.

فرسودگی ماشین آلات و افزایش هزینه معدن کاران

این معدن کار به ما می گوید: فرسودگی ماشین آلات معدنی باعث افزایش هزینه های معدن کاران شده است بنابراین این موضوع به صورت مستقیم بر قیمت فروش ماده معدنی و سود و ضرر ما تاثیر می گذارد.

وی بابیان اینکه فناوری حرف اول را در استخراج و فراوری می زند می گوید: به دلیل همین ناتوانی مجبوریم گرانیت را به سایر کشورها بفروشیم و آن ها پس از فرآوری از ایتالیا یا چین با سه برابر قیمت به خودمان بازمی گردانند.

این فعال معدن با اشاره به این موضوع که معدن کاران در خراسان رضوی با چشم خوبی دیده نمی شوند و سنگ اندازی در مسیر فعالیت آن ها بسیار زیاد است اظهار می کند: متأسفانه تمامی حوزه اکتشاف معدن در سیطره خود دولت و شرکت ایمیدرو قرار دارد و بخش خصوصی باوجود تجربه و مهارت آاما چندان به بازی گرفته نمی شود.

وی بابیان اینک این موضوع موجب می شود که بسیاری از ذخیره های معدنی در کشور دست نخورده و بدون اکتشاف باقی بماند بیان می کند: به دلیل تحریم ها و نبود دستگاه های پیشرفته حتی عمق اکتشافات ما نسبت به کشورهای دیگر بسیار پایین و محدود است.

وی ابراز می کند: از طرفی برای شرکت در مزایده های معدنی دولت وثیقه های سنگینی را طلب می کند و بیشتر رانت بر آن ها حاکم است که عملاً امکان حضور پیدا نمی کنیم و این موضوع خودش موجب ایجاد مافیا و رانت در حوزه معدن شده است.

سرپرست اداره امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در گفت وگو با ایلنا گفت: اخیراً وزارتخانه دستورالعملی برای واردات ماشین آلات معدن که عمر زیر ده سال داشته باشند ابلاغ کرده است.

مهدی هادی می افزاید: البته این مصوبه هم شرایط خاص دارد به این شکل که ماشین آلات با توجه به میزان استخراج سالیانشان، ذخیره سازی و نوع ماده معدنی که دارند شرایط را به ما اعلام کرده و لذا معادنی که مشمول این شرایط می شوند را به گمرک معرفی می کنیم تا نسبت به واردات ماشین آلات موردنیاز خود اقدام کنند.

هیچگونه رانتی در معادن وجود ندارد

وی در پاسخ به سئوال ما مبنی بر گلایه های معدن کاوان پیرامون استعلام های ادارات و زمان طولانی برای دریافت آن ها نیز گفت: دستگاه های پاسخ دهنده به استعلامات در ماده ۲۴ قانون معادن مشخص هستند اما اخیراً اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان به گونه ای به استعلامات پاسخ می دهد که بخش خصوصی را سردرگم کرده است.

وی هم چنین در خصوص شبهاتی مانند ایجاد رانت در واگذاری معادن نیز اظهار کرد: فرآیند واگذاری معادن از طریق برزاری مزایده به صورت قانونی در سامانه ستاد مزایده ها و مناقصه های دولت انجام می گیرد و اعضای تشکل ها و نمایندگان وزارت صمت در روز بازگشایی پاکت های مزایده حضور دارند.

هادی اذعان کرد: به همین خاطر امکان هیچ گونه رانت خواری یا تخلف قانونی میسر نیست.

وی ادامه داد: متقاضیانی که در این مزایده ها برنده شوند اگر کار اکتشاف، بهره برداری و فعال سازی معدن را انجام ندهند مجدداً معادن از آن ها گرفته و باز از طریق مزایده به افراد دارای صلاحیت واگذار می شود.

سرپرست اداره امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی هم چنین در پاسخ به گلایه معدنکاران مبنی بر جلوگیری از ورود بخش خصوصی به حوزه اکتشاف نیز گفت: در حال حاضر اکتشافات به بخش خصوصی واگذار شده و دولت وارد فاز اکتشاف حاضر نمی شود.

وی افزود: قبلاً در قالب پروژه های عمرانی محدوده هایی را انتخاب می کردیم و لذا سازمان وارد می شد و اکتشافات را انجام می داد بر این اساس اگر بی نتیجه بود از طریق مزایده واگذار می کرد اما اخیراً بعد از اصلاح آیین نامه اجرایی قانون معادن این کار را انجام نمی دهیم.