انتظارات صنعت فولاد از دولت سیزدهم

عبدالحسین محجل امامی مدیر عامل شرکت فولاد مهر سهند

صنعت فولاد به عنوان یک صنعت مادر در کشور نقش بسزایی در ارز‌آوری و اشتغال‌زایی در صنایع بالادستی و پایین‌دستی دارد، اما این صنعت به علل مختلف در چند سال اخیر دچار مشکلات عدیده‌ای شده و از اوایل سال ۱۴۰۰، سال پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها، حتی بیشتر از سال‌های قبل درگیر شوک ناشی از قطع برق و عدم تامین کافی و مناسب مواد اولیه در کشور بوده که باعث شده در سال جدید، تولیدکنندگان با کمتر از ۲۰درصد ظرفیت واقعی خود شروع به فعالیت کنند.

نابسامانی بازار فولاد طی دو سال گذشته شرایط تولید این کالا را به‌خصوص برای صنایع پایین‌دستی بسیار دشوار کرده است. به‌رغم اینکه اهمیت و لزوم گردش صنایع کشور به ‌ویژه صنعت فولاد برای جبران فقدان درآمدهای نفتی که در چند سال اخیر دچار شدیدترین تحریم‌ها بوده است، بسیار ویژه و حساس است، اما بروز مشکلات فراوان در صنعت فولاد کشور ازجمله در تامین مواد اولیه، عدم عرضه مناسب و شفاف آن در بورس کالا و تهیه آن برای صنایع پایین‌دستی، مشکلات تولید‌کنندگان را دوچندان ساخته است. این در حالی است که بخش قابل توجهی از صنایع داخلی نیازمند تامین مناسب محصولات فولادی است و از سوی دیگر بازار فولاد در حوزه صادراتی نیز حرف زیادی برای گفتن دارد.

با شروع عرضه مستقیم فولاد در بورس کالا از سال ۹۹، طی دو سال اخیر همواره میزان تقاضا برای ورق‌، بیش از عرضه توسط تولیدکننده اصلی این کالا در بورس بوده است و با وجود میزان تقاضای مد نظر مصرف‌کنندگان واقعی، ورق فولادی همچنان کمیاب و‌ گران است. همچنین عدم توجه به ضرورت بازنگری در سهمیه برخی واحدهای تولیدی سبب شده نیازمندان واقعی از جمله تولیدکنندگان مقاطع فولادی در بازار آشفته این کالای نایاب، ناچار به تهیه مواد اولیه مصرفی خود به‌شکل آزاد و به اصطلاح از «بازار سیاه» شوند و همین مساله به عاملی برای افزایش هزینه تمام شده تولید محصولات و صنایع مرتبط با مقاطع فولادی از جمله لوازم خانگی، صنعت ساختمان و سایر صنایع بدل شده و در نتیجه تاثیر منفی زیادی نیز بر معیشت مردم داشته است.

همچنین در بحث تامین برق مصرفی طی این دو سال و به‌خصوص ماه‌های آغازین سال۱۴۰۰ همکاری نامناسب وزارت نیرو با تولیدکنندگان و قطعی‌های مکرر برق به‌رغم اظهارات مسوولان این وزارت در مورد معافیت شهرک‌های صنعتی سراسر کشور از قطعی برق، تولیدات شرکت‌های پایین‌دستی را به‌شدت کاهش داده است و تصمیمات شرکت توانیر برای ایجاد محدودیت برقی صنایع فولاد و سیمان و حق استفاده تنها ۱۰‌درصد دیماند مصرف، متاسفانه تامین برق موردنیاز کارخانه‌ها را در شرایط بحرانی قرار داده و موجب وارد آمدن خسارات سنگین روزانه به این زنجیره و اقتصاد ملی شده و به طور میانگین بیش از ۸۰درصد ظرفیت تولید کـارخانه‌ها را کاهش داده، امنیت شغلی کارگران را تهدید کرده و باعث کم شدن درآمد آنان نیز شده است.

اوضاع نابسامان بازار فولاد و پیامد‌های آن در یک برهه به حدی بود که رئیس‌جمهور دولت سیزدهم نیز که در آن دوره ریاست قوه قضائیه را بر عهده داشتند هم نسبت به این تحولات و قیمت بالای فولاد در کشور واکنش نشان دادند و با اشاره به برخی فسادها در صنعت فولاد، از عدم دسترسی شرکت‌های پایین‌دستی به فولاد در کشور و تهیه آن با قیمت‌های گزاف در بازار سیاه به‌شدت انتقاد کرده و به تعزیرات حکومتی و سازمان بازرسی کشور دستور پیگیری موضوع را داده بودند.

لذا براین اساس و با توجه به وجود چنین مشکلاتی، بهبود وضعیت بازار فولاد یکی از مطالبات مهم و اساسی تولیدکنندگان آن از دولت محترم بوده و انتظار می‌رود تعطیلی واحد‌های تولیدکننده را برای حل مشکل تامین برق، از دستور کار خارج و با ایجاد زیر‌ساخت‌های مناسب و کافی در صنعت برق کشور، ساخت نیروگاه جدید تولید، ارتقای نیروگاه‌های برق موجود و اصلاح شبکه زمینه را برای اصلاح وضع موجود فراهم سازند. همچنین تمرکز بر مقوله توسعه بخشی صادراتی و رهاسازی آن از قید و بند بخشنامه‌ها و قیمت‌های دستوری نیز از دیگر خواسته‌های تولید‌کنندگان فولادی در کشور است که انتظار می‌رود با هم‌افزایی سیاستگذاران حوزه فولاد و همچنین انگیزه بالای دولت سیزدهم در این مسیر، بازار نابسامان فولاد به‌زودی سامان یابد.