اختلال در مرکز فرماندهی معادن

مهدی کرباسیان - رییس هیات عامل پیشین ایمیدرو

در سال ۱۳۹۱ بیشترین واردات فولاد حدود ۶ میلیون تن بود؛ درصورتی که از سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ صادرات فولاد شروع شد. اکنون مجموعه معدن و صنایع معدنی به ویژه فولاد توانسته است ۲۳ درصد از صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص دهد. این موضوع مخصوصاً نظر به وجود تحریم و مشکلاتی که بر سر صادرات وجود دارد (ازجمله مشکلات مربوط به حمل ونقل، بیمه و محدودیت بازار ها) قابل توجه است. باید قبول کرد که یکی از محور های ادامه این روند و توسعه بیشتر صادرات غیرنفتی، فولاد و زنجیره آن است. اولین و مهم ترین نکته برای توسعه این روند آن است که باید جریان سرمایه گذاری را حمایت و تقویت کرد. سرمایه گذاران بخش خصوصی و ایرانیان خارج از کشور و بنگاه های بزرگ و ایمیدرو به صورت ویژه در محدوده پایین دست فولاد و آن دسته از گلوگاه های زنجیره فولاد که مستعد صادرات هستند سرمایه گذاری کنند. باید یک برنامه حداقل ۱۰ ساله برای صنعت فولاد تبیین شود.

خوشبختانه در حاضر طرح جامع فولاد راهگشاست. این طرح در سال ۹۳ در شرکت فولاد تکنیک و با دستور ایمیدرو و شرکت ملی فولاد، شروع شد و خوشبختانه اکنون تمام گلوگاه ها و موفقیت های زنجیره فولاد را بیان می کند. یکی از نکات مهم، بحث زیرساخت است. این یکی از وظایف اصلی دولت است، اما متاسفانه در طول سال ها وظیفه خود را انجام نداده است. این بی توجهی چه در حوزه راه آهن و چه در حوزه حمل ونقل جاده ای، برق و گاز؛ صادق است. دولت اگر این وظیفه را انجام دهد یکی از مشکلات مهم حوزه فولاد حل می شود.

به ویژه در بحث کارخانجات فولاد؛ متاسفانه به دلایل سیاسی و اعمال فشار و عدم مقاومت دولت، به خصوص وزارت صنعت معدن و نداشتن استراتژی و کلا آمایش سرزمینی، برخی از کارخانجات فولادی در مکان های نامناسب مستقر شده است. صنعتی مثل فولاد هم به آب نیاز دارد و هم باید زیرساخت های حمل ونقل برای آن فراهم باشد، اما این نکات مهم پیش بینی نشده است. نکته دوم آنکه هدف گذاری ۵۵ میلیون تن که حتماً محقق می شود باید دیده شود. ایمیدرو باید به صورت هفتگی مشکلات کارخانجاتی که زنجیره را در حوزه کنسانتره و گندله سازی کامل می کنند پیگیری کند و مشکلات بخش های مختلف دولتی و غیردولتی را برطرف کند تا بتوانند هرچه زودتر به هدف تعین شده دست یابند. سوم؛ در حوزه تامین سنگ آهن باید بپذیریم که معادن روباز جایگاه مناسبی به لحاظ توسعه ندارند. معادن روباز بزرگی در کشور نداریم و باید به سمت معادن عمقی برویم. متاسفانه در این مورد، کم کاری بزرگی ظرف سه چهار سال گذشته رخ داده است. مشخصاً ایمیدرو باید به طور جدی ورود کند و با استفاده از تکنولوژی های روز و همچنین استفاده از تجهیزات بسیار پیشرفته این کار مهم را شروع کند.

باید بپذیریم که شرکت های خصولتی و شرکت های حاضر در بورس برای تامین نیاز خود مکلف به سرمایه گذاری هستند، ولی این وظیفه دولت است که برای معادن عمقی وقت بگذارد؛ چون شرکت های دیگری که بورسی هستند منافع سهامدار را در اولویت قرار می دهند. به نظر می رسد که اولین وظیفه ایمیدرو در مقطع فعلی همین مسئله معادن عمقی است. خوشبختانه باید بپذیریم که در این حوزه ذخایر بسیار خوبی داریم، فقط با یک حلقه چاهی که ایمیدرو و شرکت های تولیدی در سال ۹۶ و ۹۷ در فلات مرکزی حفر کردند به بیش از ۲ میلیارد تن ذخیره برآوردی در یک محدوده کوچک رسیدیم؛ بنابراین به نظر می رسد که اگر این کار را توسعه دهیم از نظر سنگ آهن هم هیچ کمبودی برای توسعه وجود نداشته باشد».

ما در مورد انرژی به ویژه در ارتباط با گاز منابع بسیاری داریم. مشکلی که ظرف دو یا سه سال گذشته در وزارت صنعت، معدن و تجارت به وجود آمده و هنوز هم ادامه دارد به فرماندهی بحث معدن و صنایع معدنی مربوط می شود. در واقع فرماندهی این حوزه تا حدی مخدوش شده است. به نظر می رسد که در این مقطع لازم است که در حوزه فولاد به ایمیدرو یا شرکت فولاد اختیارات ویژه داده شود تا بتواند مدیریت سیاست گذاری و نظارت را انجام دهد. به نظر می رسد که ایمیدرو جایگاه ویژه برای انجام این مهم دارد. اگر قرار است که این کار در معاونت معدنی انجام شود، اختیارات ویژه ای داده شود. اعتقاد دارم که بهتر است این وظیفه به ایمیدرو داده شود».